Thương
chiến Mỹ-Trung càng cho thấy Việt Nam thiếu
nhân công tŕnh độ cao
Thanh Phương |
Một
mặt trận mới đang được mở ra
trong cuộc chiến tranh thương mại
Mỹ-Trung, với việc các công ty dời cơ
sở sản xuất sang Việt Nam đang tranh giành lao
động tŕnh độ cao, khiến t́nh trạng khan
hiếm loại nhân công này thêm trầm trọng và
khiến nhiều người kêu gọi Việt Nam
phải khẩn cấp cải tổ hệ thống giáo
dục để giải quyết vấn đề này.
Đó là ghi nhận của hăng tin Reuters trong một
bản tin đăng trên mạng ngày 11/10/2019. Việt Nam
hiện là một trong những quốc gia hưởng
lợi nhiều nhất từ cuộc thương
chiến Mỹ-Trung. Kim ngạch xuất khẩu của
VN sang Mỹ đă tăng 21,5% trong 8 tháng đầu năm
nay và nhiều công ty lớn như Alphabet
và Nintendo đă thông
báo các kế hoạch mở cơ sở sản
xuất ở Việt Nam. Reuters trích
lời ông Jef Stokes, đại
diện của Maxport,
một công ty sản xuất quần áo đặt cơ
sở tại Việt Nam nói : « Nhân công không tŕnh độ
có rất nhiều, nhưng ngay cả một công nhân
ở cấp cơ bản nhất cũng cần
được đào tạo trong ít nhất là 6 tháng,
cho nên phải biết kiên nhẫn chờ ». Hiện
giờ, đội ngũ nhà quản trị, kỹ sư,
nhân viên ngành công nghệ cao đă không đáp ứng
đủ nhu cầu, bây giờ với những yêu
cầu mới từ những công ty « tị nạn
chiến tranh thương mại », nhân công tŕnh độ
cao lại càng khan hiếm, theo lời các chủ nhà máy,
nhà tư vấn và các công ty tuyển dụng nói
với hăng tin Reuters. T́nh
trạng khan hiếm nhân công này không có ǵ đáng
ngạc nhiên : dân số của Việt Nam chỉ
bằng 7% dân số Trung Quốc, Việt Nam vẫn c̣n
thiếu đầu tư vào cơ sở hạ
tầng. Theo Ngân Hàng Thế Giới, Việt Nam cần
phải đầu tư 6,7 tỷ đô la mỗi năm
để khả năng sản xuất năng lượng
có thể đạt mức tăng 10% mỗi năm
trong khoảng thời gian từ 2016 và 2030. Theo công ty ManpowerGroup,
chỉ có 12% lực lượng lao động 57,5
triệu người ở Việt Nam là nhân công có tŕnh
độ cao. Cho nên các nhà đầu tư mới càng
tranh giành quyết liệt hơn để thu hút các tài
năng, theo ghi nhận của ông Michael
Sieburg, nhà tư vấn cho các công ty ngoại quốc
muốn đầu tư vào Việt Nam. Reuters trích
lời Nguyễn Quang Anh,
một nhà phát triển phần mềm ở Hà Nội,
cho biết là có rất nhiều nhà tuyển dụng
mời chào ngay cả khi anh chưa tốt nghiệp.
Kể từ khi ra trường, anh đă đổi
việc bốn lần, mỗi lần được tăng
ít nhất 50% lương, do công ty nào cũng sẳn sàng
trả lương cao hơn để lôi kéo các tài năng. Ngay cả
tập đoàn lớn nhất trên thị trường
chứng khoán của Việt Nam, Vingroup, khi bắt đầu chuyển sang sản
xuất công nghiệp cũng đă buộc phải t́m
nhân công tŕnh độ cao ở những nơi khác.
Cụ thể là khi thành lập công ty xe
hơi Vinfast, họ đă tuyển dụng 5 người
từ tập đoàn General
Motor vào ban quản trị. Các nhà phân
tích do Reuters trích dẫn đều cho rằng t́nh
trạng khan hiếm nhân công tŕnh độ cao chính là
do thiếu cải tổ trong hệ thống giáo dục
của Việt Nam. Năm 2015,
ở cấp trung học, Việt Nam được
xếp thứ hạng 8/72 về môn Khoa học trong
bản xếp hạng PISA và trong bản xếp hạng
chung, Việt Nam đứng thứ 21, qua mặt cả
Hoa Kỳ và phần lớn các nước châu Âu. Tuy
nhiên, ở cấp đại học th́ kết quả
khác hẳn. Chỉ có 28% trong nhóm
tuổi 18-29 ở Việt Nam là theo học đại
học, trong khi tỷ lệ này ở Thái Lan là 43%
và ở Malaysia là 48%. Reuters trích
lời ông Adam Sitkoff, Pḥng
Thương mại Mỹ ở Việt Nam, cho biết
nhiều nghiên cứu cho thấy là hệ thống giáo
dục của Việt Nam đă lỗi thời và sinh viên
tốt nghiệp không có ngay những kỹ năng mà
khu vực tư nhân cần đến. Ông
Sitkoff cho rằng, chính phủ Việt Nam cần phải
đẩy mạnh hiện đại hóa hệ
thống giáo dục, nhất là ở cấp đại
học và các trường dạy nghề. Một
ví dụ làm nỗi rơ t́nh trạng thiếu cải
tổ trong ngành giáo dục đó là các đại
học ở Việt Nam vẫn tiếp tục dạy
một lịch sử đảng và tư tưởng
Hồ Chí Minh. Reuters trích
lời ông Nguyễn Bắc Chương, một
giảng viên Tư tưởng Hồ Chí Minh, Đại
học Y khoa Hà Nội, nh́n nhận rằng cách dạy
về tư tưởng Hồ Chí Minh và lịch sử
đảng đă lỗi thời và không thực
dụng.
|