Nuối
tiếc Quốc Hội Đệ Nhị Việt Nam
Cộng Ḥa. Nguyễn Quang Duy |
Lần bầu cử Quốc Hội Việt Nam
Cộng Ḥa 1971, khi ấy tôi chỉ mới 12 tuổi
đă có lần bạo dạn đến xin được
phụ giúp phát truyền đơn quảng cáo vận
động, ứng cử viên đồng ư trao một
xấp truyền đơn và dặn ḍ cách phân phát. Thế là, tôi tung tăng, thoáng một chút là
phát hết xấp truyền đơn, vui mừng v́
đă đóng góp xây dựng nền dân chủ nước
nhà, rồi mơ ước có ngày được ra
tranh cử phụng sự dân nghèo. Bầu cử trước 1975 ở miền Nam
vui lắm, các ứng cử viên với cả đoàn
xe, đoàn người, nối đuôi là đoàn con nít
đến từng người, từng nhà gơ cửa phát
truyền đơn và giải thích đường
lối tranh cử. Nền cộng ḥa
và Quốc Hội lập hiến Ở miền Nam, mỗi nền cộng ḥa
đều bắt đầu bằng một cuộc
bầu cử Quốc Hội Lập Hiến để
soạn ra một Hiến Pháp mới, nên sau cuộc
đảo chánh 1/11/1963, vào ngày 11/9/1966 một Quốc
hội Lập hiến gồm 117 dân biểu đă
được bầu ra. Sau đó một Ủy ban Soạn thảo
Hiến pháp được thành lập rút ưu
khuyết điểm Hiến pháp 1956, nghiên cứu và rút
tỉa kinh nghiệm từ nhiều bản hiến pháp
trong đó có Mỹ, Pháp, Nhật Bản và Đại
Hàn. Mỹ là một quốc gia dân chủ già
dặn trên 250 tuổi, Bản Hiến pháp và hệ
thống chính trị của Mỹ đă ảnh hưởng
nhiều đến Hiến Pháp 1967, thế mà các
cuộc bầu cử gần đây c̣n bộc lộ
nhiều khuyết điểm đáng suy nghĩ và
học hỏi. Trước đây, tôi đă viết bài “Giá
trị tinh thần lập hiến Việt Nam Cộng Ḥa“,
phân tích điểm mạnh và yếu của các
bản hiến pháp Việt Nam Cộng Ḥa. Giá
trị tinh thần lập hiến Việt Nam Cộng Ḥa
- BBC News Tiếng Việt Đây cũng là bằng chứng khẳng
định người dân Việt Nam hoàn
toàn có khả năng xây dựng một chế
độ đa đảng, đa nguyên, khác với
cái nhìn miệt thị cho là "dân trí
thấp" nên dân chủ chưa thể tới
Việt Nam. Người dân tích
cực tham gia Trong lần bầu cử Quốc Hội Lập
Hiến có 532 ứng cử viên ra tranh cử 117 ghế,
tổng cộng cử tri đi bầu là 4,274,872 người,
chiếm 81% cử tri ghi danh. Thượng Viện có 60 ghế nghị sĩ,
bầu theo liên danh lần đầu bầu 60 người,
cứ 3 năm bầu lại 30 người. Hạ Viện th́ cứ 50,000 dân sẽ có 1
ghế dân biểu, mỗi 4 năm bầu lại
một lần, trong cuộc bầu cử pháp nhiệm 1
(1967-1971) tổ chức vào tháng 10/1967, có hơn 1,150
ứng cử viên tranh 137 ghế dân biểu. Pháp nhiệm 2 (1971-1975) nhờ t́nh h́nh an ninh
ở nông thôn tốt hơn nên có thêm hơn 1.3
triệu người ghi danh đi bầu nâng tổng
số cử tri lên đến 7,086,000 người và có
5,567,446 cử tri đi bầu với tỉ lệ 79%. Số ứng cử viên ra tranh cử Hạ
Viện lần đó là 1,242 cho 159 ghế, riêng tại
thủ đô Sài G̣n đă có 175 ứng cử viên ra
tranh cử cho 13 ghế. Trong hoàn cảnh chiến tranh các con số trên
cho thấy người dân miền Nam rất tích
cực tham gia cả bầu cử lẫn ứng cử. Ứng cử viên th́ hết sức đa
dạng có người thân chính phủ, người
đối lập, người độc lập, có người
chống cộng triệt để, cũng có người
âm thầm hay công khai theo cộng sản và cũng có người
được Mỹ ủng hộ đưa vào. Chính nhờ t́nh h́nh an ninh ở nông thôn
được văn hồi, chính sách hồi chánh và chính
sách cải cách ruộng đất rất thành công nên
đa số những người thân chính phủ và
những người chống cộng đă thắng
cử pháp nhiệm 2 (1971-75). Ứng cử viên
theo cộng sản… Tại đơn vị thủ đô Sài G̣n
ứng cử viên mang số 85 tên Trần Tuấn Nhâm dùng
khẩu hiệu “Chống Mỹ Cứu Nước” và
chính sách “Xă Hội Chủ Nghĩa con đường
duy nhất giải phóng dân tộc” để tranh
cử và đă thất cử. Phía cộng sản, một mặt t́m mọi cách
để phá hoại các cuộc bầu cử và đe
dọa, khủng bố cử tri đi bầu, nhưng
mặt khác lại ngấm ngầm đưa người
ra tranh cử và t́m mọi cách để ứng cử
viên của họ thắng cử. Tại đơn vị Định Tường
có dân biểu Nguyễn văn Dậu thắng cử pháp
nhiệm (1967-71), ông Dậu đă công khai lập trường
theo cộng sản và đă sử dụng quyền
bất khả xâm phạm của Dân biểu để
treo cờ Mặt trận Giải phóng miền Nam và treo
h́nh Hồ Chí Minh tại nhà. Hồi Kư của Thủ tướng Nguyễn Bá
Cẩn cho biết khi ông Nguyễn văn Dậu tái tranh
cử Hạ Viện năm 1971 có 1 đại đội
cộng sản đột nhập về xă Xuân Sơn lùa
dân vào đ́nh làng buộc dân phải bỏ phiếu
cho ông Dậu, nhưng kết quả ông Dậu vẫn
thua. Ông Nguyễn Bá Cẩn đắc cử dân
biểu cả hai pháp nhiệm, trong pháp nhiệm 2 ông
được bầu làm chủ tịch Hạ Viện
chức vụ đứng thứ 4 thời Việt Nam
Cộng Ḥa chỉ sau: (1) Tổng thống; (2) Phó
Tổng thống và (3) chủ tịch Thượng
Viện. Ông Cẩn cho biết khi vận động tranh
cử ở thôn quê đơn vị Định Tường,
ông đều phải hết sức kín đáo cho đến
phút cuối, v́ nếu cộng sản biết được
họ sẽ cho du kích đến khủng bố và có
thể giết ông nếu được. Thành phần tham
gia Quốc Hội Quốc hội vào thời điểm năm
1974 ở Thượng viện có 41 nghị sĩ thân chính
phủ, 19 nghị sĩ đối lập, c̣n ở
Hạ viện có 84 dân biểu thân chính phủ, 59 đối
lập và 16 độc lập. Các dân biểu ở Hạ Viện và nghị sĩ
ở Thượng Viện có quan điểm và chính sách
chung hợp thành từng Khối, các Khối đă liên
kết bên trong mỗi Viện và giữa hai Viện
để tạo sức mạnh ảnh hưởng chính
sách quốc gia. Vào năm 1971, chỉ chừng 15 đến 20% các
dân biểu và nghị sĩ là thuộc các đảng
chính trị, nhưng ngay cả cùng một đảng các
dân biểu và nghị sĩ gia nhập các Khối khác
nhau tùy theo quan điểm chính trị cá nhân và địa
phương họ đắc cử. Sau Hiệp Định Ba Lê 1973 có thêm đảng
Công Nông và đảng Dân Chủ được thành
lập với mục đích là cạnh tranh với
đảng Cộng Sản nếu có bầu cử
tự do. Đảng Công Nông quy tụ các đoàn viên
nghiệp đoàn, ông Nguyễn Bá Cẩn được
bầu làm tổng thư kư, c̣n ông Trần Quốc
Bửu là chủ tịch, tôi sẽ có bài viết khác
về đề tài này. Các dân biểu và nghị sĩ thuộc đủ
mọi tôn giáo, nhưng lên đến 40% là người
Công giáo trong khi số người đạo Công giáo
ở miền Nam chỉ chưa đến 10%. Chiếu theo Hiến pháp th́ Hạ viện
phải có 6 ghế dành cho người Việt gốc
Miên, 6 người Thượng, 2 người Chàm, và 2
người thuộc sắc tộc thiểu số
miền núi Bắc Việt di cư vào Nam, cũng có
một số người Việt gốc Hoa ra tranh
cử và đă đắc cử vào Hạ Viện. Nh́n chung Quốc Hội rất đa sắc
tộc, đa nguyên, đa đảng và đa dạng hơn
các quốc gia khác rất nhiều. Quốc Hội làm
ǵ ? Ông Nguyễn Bá Cẩn cho biết v́ hoàn
cảnh chiến tranh, nên các dân biểu và nghị sĩ
không thể tập trung cho việc lập pháp, mà thường
phải dành nhiều thời giờ để t́m
hiểu và bàn thảo những sự kiện liên quan
đến quân sự và chính trị. Vào ngày 20/10/1972 khi Hạ Viện đang bàn
thảo về dự luật lao động th́ có tin
từ Tổng thống đưa sang Ngoại trưởng
Kissinger sang Việt Nam ép ông Nguyễn Văn Thiệu
phải kư bản thảo Hiệp Định Ba lê do
Bắc Việt và Mỹ soạn. Hạ Viện lập tức chuyển sang bàn
thảo về cách đối phó với Mỹ, các dân
biểu đă quyết định “xuống đường
biểu t́nh chống Mỹ”. Hôm đó, có một Đại Hội các dân
cử địa phương đang họp ở Sài G̣n,
nghe có cuộc dân cử xuống đường
biểu t́nh chống Mỹ cấu kết với
cộng sản, họ cũng xin nhập cuộc. Một đoàn gần 500 đại diện dân
cử toàn quốc, dẫn đầu là chủ tịch
Hạ Viện ông Nguyễn Bá Cẩn, từ trụ
sở Hạ Viện tuần hành đến Dinh Độc
Lập làm chính Tổng thống Thiệu cũng rất
bất ngờ và cảm động khi được
đón tiếp đoàn biểu t́nh. Chính nhờ thế mà Mỹ đă phải xé
bản thảo và cùng Chính Phủ Việt Nam Cộng Ḥa
soạn một Hiệp Định khác có lợi hơn
cho phía miền Nam, và Tổng thống Nixon phải
viết thư hứa sẽ thực hiện Hiệp
Định. Chẳng may ông Nixon phải từ chức và
Hiệp Định Ba Lê bị phía Bắc Việt xé
bỏ. Nghị trường
non trẻ Ông Nguyễn Bá Cẩn cho biết Thượng
Viên bầu liên danh nên các nghị sĩ đều có
học vấn, hiểu biết, đức độ, tài
năng và có khuynh hướng chính trị rơ ràng. C̣n Hạ Viên tranh cử theo đơn vị nên
phản ảnh rơ ràng bản tính của địa phương,
đặc trưng của nông thôn và thành thị. Có nơi bà con chỉ chọn một dân
biểu kiểu cách của một ông hội đồng
xă b́nh dân hay một anh nghĩa quân hiền hậu thích
giúp đỡ đồng bào. Nhưng cũng có
những đơn vị bà con lại chọn những
dân biểu hoàn toàn trái ngược. Ông Cẩn có đưa ra hai thí dụ, thứ
nhất là một dân biểu gốc quân nhân lên
diễn đàn Quốc Hội rút chốt lựu đạn,
làm một nửa số dân biểu phải chạy
khỏi nghị trường. Thứ hai là một dân biểu khác ông này
chắc chắn chưa hề được huấn
luyện quân sự lên diễn đàn móc súng bắn
thủng trần Quốc Hội. Ông Cẩn cho biết cả hai dân biểu đều
chỉ muốn báo chí đưa tin để cử tri
đồng cảm tiếp tục ủng hộ họ,
nhưng Quốc Hội Việt Nam Cộng Ḥa vẫn chưa
xảy ra việc các dân biểu đánh nhau ngay trong
Quốc Hội, như đă xảy ra ở nhiều
Quốc Hội các nước Tây Phương tân
tiến. Cộng sản
nằm vùng… Ông Nguyễn bá Cẩn có đưa ra một
số trường hợp dân biểu Hạ Viện có
liên quan với cộng sản, đầu tiên là 2 dân
biểu Hoàng Hồ và Nguyễn Thế Trúc bỏ
trốn ra ngoại quốc khi mạng lưới t́nh báo
của Huỳnh Văn Trọng và Vũ Ngọc Nhạ
bị phá vỡ. Dân biểu Trần Ngọc Châu là cựu Trung tá
Quân đội, bị bắt vào tháng 2/1970 v́ tội liên
lạc với anh của ông là một gián điệp
cộng sản với bằng chứng được
quay phim, nên Hạ viện truất bỏ đặc
quyền miễn tố của dân biểu Châu với
102/135 phiếu thuận. Nhưng sau đó Tối cao Pháp viện xem xét và
tuyên bố v́ Hạ viện chỉ bỏ phiếu kín
mà không mang ra Quốc Hội tranh luận công khai nên
việc truất bỏ đặc quyền miễn
tố của Hạ viện là bất hợp hiến. Sau 30/4/1975, ông Châu bị cộng sản bắt
tù ba năm và sau đó đi Mỹ, ông Nguyễn bá
Cẩn cho biết ông Châu không cung cấp thông tin nào
cho cộng sản mà c̣n liên lạc và làm việc cho
Mỹ, như vậy có thể ông Châu là gián điệp
Mỹ hơn là gián điệp cho cộng sản. Dân biểu Đinh Văn Đệ là cựu
Đại tá Quân đội, bị t́nh báo Việt Nam
Cộng Ḥa phát hiện trong thời gian ông làm Chủ
tịch Ủy Ban Quốc Pḥng ông đă chuyển giao
nhiều tài liệu tối mật cho cộng sản. Ngoài ông Nguyễn văn Dậu nói bên trên, c̣n
có ông Nguyễn Công Hoan thuộc đơn vị Phú Yên
cũng nằm vùng cho cộng sản nhiều người
biết nhưng không có bằng chứng. Sau 30/4/1975 ông Hoan lại được cộng
sản đưa ra tranh cử Quốc Hội, nhưng
chỉ một thời gian ngắn ông Hoan vượt biên
sang Mỹ tị nạn. Phiên họp
cuối cùng… Khi Tổng thống Trần Văn Hương
nhậm chức, ông Nguyễn Bá Cẩn xin từ
chức thủ tướng để ông Hương có
thể mời Đại Tướng Dương Văn
Minh làm thủ tướng đặng ông Minh thương
thuyết với cộng sản. Trong bài diễn văn trước Quốc
Hội ngày 26/4/1975, ông Hương cho biết đă
tiếp xúc với ông Minh để mời ông Minh đảm
nhiệm chức vụ Thủ Tướng, nhưng ông
Minh không chịu mà đ̣i phải nhường cho ông
chức vị Tổng thống. Ông Hương trả lời ông Minh là không
thể trao quyền cho ông ấy v́ c̣n có Quốc
Hội và phải tuân theo Hiến Pháp v́ thế ông cho
Quốc Hội biết để mọi người bàn
tính và quyết định. (https://www.bbc.com/vietnamese/forum-56891301) Chiều ngày 27/4/1975 Lưỡng Viện
Quốc Hội đă họp phiên họp cuối cùng,
để ra quyết định (1) chính thức cho
Tổng thống Trần Văn Hương từ
chức; và (2) trao quyền cho Đại tướng Dương
Văn Minh. Ông Nguyễn Bá Cẩn cho biết các nghị sĩ
và dân biểu phe đối lập đă chống
lại việc trao quyền cho Tướng Minh v́ như
thế là vi hiến và “họ nghĩ rằng ông
Minh không đủ tài ba để giữ nước và
sẽ làm mất nước vào tay cộng sản”. Chiếu theo Điều 56 Hiến pháp khi ông Hương
từ chức, Chủ tịch Thượng viện là
ông Trần Văn Lắm sẽ phải tạm thời
giữ vai tṛ Tổng thống. Theo Điều 105 quyết định sửa
đổi Hiến Pháp phải hội đủ hai
phần ba (2/3) tổng số dân biểu và nghị sĩ,
nhưng con số tham dự chỉ có 138 người không
đạt 2/3 tổng số dân biểu nghị sĩ
theo luật định là 146 người, nên Quốc
Hội cũng không có quyền sửa Hiến Pháp. Cuối cùng các dân biểu và nghị sĩ
phải đành ḷng chấp nhận vi hiến trao
quyền cho Tướng Minh, ông Nguyễn bá Cẩn có
đưa ra 3 lư do chính dẫn đến quyết định: (1) để tránh một cuộc đảo
chánh làm mất uy tín Tổng thống Trần văn Hương
và Quốc Hội, gây thêm chia rẽ và bất ổn chính
trị; (2) để tránh chuyện cộng
sản pháo kích vào thủ đô Sài G̣n gây thương
vong cho dân chúng như họ đe dọa; và (3) trao quyền để ông Minh có
thể chính thức bàn giao quyền thừa kế
Việt Nam Cộng Ḥa cho phía Bắc Việt. Cũng theo ông Nguyễn Bá Cẩn quyết định
trao quyền cho Tướng Minh chẳng khác nào các dân
biểu và nghị sĩ Quốc Hội đă đồng
ư vi phạm Hiến Pháp và khai tử nền Đệ
Nhị Cộng Ḥa vào tối ngày 27/4/1975. Giấc mơ
vẫn c̣n… Tôi lớn lên trong khu Bàn Cờ, Sài G̣n một
khu lao động đa số người dân ở
đó rất nghèo nên như đă tŕnh bày trong
phần mở đầu tôi luôn mong ước có
được cơ hội ra tranh cử để
phụng sự dân nghèo. Đáng tiếc nền dân chủ non trẻ
của miền Nam đă bị khai tử và tôi phải
bỏ nước ra đi t́m tự do nơi xứ người. Hiến Pháp Việt Nam Cộng Ḥa 1967 ghi rơ người
Việt hải ngoại có quyền bầu cử và
tranh cử, giống như các quốc gia dân chủ
hiện nay Mỹ, Pháp, Thái, Nam Dương… và kể
cả Miến Điện người dân nước
họ sống ở hải ngoại đều có
quyền bầu cử và về nước tranh cử. Bởi thế giấc mơ măi măi vẫn c̣n là
được ra tranh cử hay ít nhất được
tham gia bầu cử để xây dựng một
nền Đệ Tam Cộng Ḥa cho đất nước
Việt Nam thân yêu của chúng ta. Nguyễn Quang Duy Melbourne, Úc Đại Lợi 22/5/2021 |