Dinh Độc Lập và
Những Biến Cố Lịch Sử Việt Nam Trúc Giang MN |
1*.
Mở bài Dinh
Độc Lập là “chứng nhân” đă chứng
kiến những biến cố lịch sử của
Việt Nam, từ những cuộc đảo chánh, cách
mạng của chính trị miền Nam. C̣n được
gọi là Dinh Tổng Thống hay Phủ Đầu
Rồng. Trước
ngày 30-4-1975, Dinh Độc Lập (DĐL) là nơi cư
ngụ và làm việc của Tổng thống Việt
Nam Cộng Ḥa. DĐL có hai kiến trúc, kiến trúc cũ
được xây dựng ngày 23-2-1868, có tên là Dinh
Norodom, sau đổi thành Dinh Độc Lập. Kiến
trúc mới do kiến trúc sư Ngô Viết Thụ
thiết kế và thực hiện xây dựng dưới
thời Tổng thống Ngô Đ́nh Diệm. Kiến trúc
cũ bị hai phi công Nguyễn Văn Cử và Phạm
Phú Quốc đánh sập bằng bom vào năm 1962. Cánh
cửa của DĐL bị xe tăng của Cộng
Sản Bắc Việt húc sập vào buổi sáng ngày
30-4-1975, đánh dấu ngày nước Việt Nam
Cộng Hoà lọt vào tay Cộng Sản Bắc
Việt. Từ đó, DĐL được đổi
tên thành Dinh Thống Nhất. Việt Cộng dùng làm
khu du lịch để kiếm tiền, do du khách ṭ ṃ
muốn biết nơi ở và làm việc của các
tổng thống VNCH. 2*.
Vài nét về lịch sử của Dinh Độc
Lập 2.1.
Thời Pháp thuộc Ngày
23-2-1868, Thống đốc Nam Kỳ, Lagrandière, làm
lễ đặt viên đá đầu tiên xây dựng
Dinh Thống Đốc Nam Kỳ. Viên đá lịch
sử lấy từ núi Châu Thới Biên Ḥa, h́nh vuông,
mỗi gốc rộng 50cm, có lỗ, bên trong chứa
những đồng tiền bằng vàng, bạc, đồng,
có in h́nh Napoléon Đệ Tam. Diện
tích công tŕnh rộng 12 mẫu tây. Mặt tiền
rộng 80m. Bên trong có pḥng khách chứa đến 800
người. Do nước Pháp có chiến tranh, công tŕnh
kéo dài đến năm 1863 mới xong. (1868-1863=5 năm) Dinh
được đặt tên là Dinh Norodom và đại
lộ trước dinh cũng mang tên Norodom, là tên
của ḍng họ cai trị vương quốc Campuchia.
Dinh Norodom là nơi ở và làm việc của Thống
đốc Nam Kỳ, người Pháp. Ngày
9-3-1945, Nhật đảo chánh Pháp, dinh Norodom là nơi
làm việc của chính quyền Nhật Bản ở
VN. 2.2.
Thời Việt Nam Cộng Hoà
Dinh
Độc Lập cũ
Năm
1955, Tổng thống Ngô Đ́nh Diệm đổi tên
thành Dinh Độc Lập. Từ đó, DĐL là nơi
ở và làm việc của Tổng thống Đệ
Nhất và Đệ Nhị Cộng Hoà.
Sau
đó, tượng đài Chiến sĩ vô danh của
Pháp để lại, bị đập phá và xây
lại một cái tháp cao, đặt giữa cái hồ
nước tṛn, có một con rùa bằng đồng
nằm dưới chân tháp, cho nên gọi là Hồ con rùa. Ngày
27-2-1962, hai phi công VNCH là Thiếu úy Nguyễn Văn
Cử và Trung úy Phạm Phú Quốc lái hai chiếc phi cơ
A-1 Skyraider, ném bom làm sập bộ phận chính bên trái
của dinh. Do không có thể hồi phục lại
được, nên Tổng thống Diệm cho đập
phá toàn bộ để xây lại dinh thự mới trên
nền đất cũ, theo đồ án thiết
kế của kiến trúc sư Ngô Viết Thụ. 2.3.
Dinh Độc Lập mới Ngày
1-7-1962, Dinh Độc Lập mới được
khởi công xây dựng. Thời gian nầy, Tổng
thống Ngô Đ́nh Diệm chuyển sang cư ngụ và
làm việc ở Dinh Gia Long. Công
tŕnh xây dựng đang tiến hành th́ Tổng
thống Diệm bị đảo chánh và bị
giết vào ngày 2-11-1963. Như vậy, Tổng thống
Diệm chưa được vào ở và làm việc
ở DĐL do ông cho xây cất. Ngày
31-10-1966, Trung tướng Nguyễn Văn Thiệu,
Chủ Tịch Ủy Ban Lănh Đạo Quốc Gia,
chủ tọa lễ khánh thành DĐL. Tổng thống
Thiệu ở và làm việc tại đó từ tháng
10 năm 1967 cho đến ngày 21-4-1975. Ngày
8-4-1975, Trung úy phi công Nguyễn Thành Trung lái phi cơ
F-5E ném bom DĐL, thiệt hại không đáng kể. Tổng
thống Trần Văn Hương cũng vào làm
việc tại văn pḥng Tổng thống trong dinh, trước
khi trao quyền lại cho Tổng thống Dương Văn
Minh. 2.4.
Dinh Độc Lập lọt vào tay Cộng Sản
Bắc Việt Ngày
30-4-1975, xe tăng CSBV húc sập cánh cửa DĐL đánh
dấu sự sụp đổ của chế độ
Việt Nam Công Hoà. 3*.
Kiến trúc của Dinh Độc Lập 3.1.
Dinh Độc Lập mới
Toàn
thể b́nh diện của Dinh làm thành h́nh chữ CÁT (
吉 ) có nghĩa là tốt lành, may mắn.
Tâm của Dinh là vị trí pḥng Tŕnh Quốc Thư.
Lầu thượng là Tứ phương vô sự
lầu h́nh chữ KHẨU ( 口 )
để đề cao giáo dục và tự do ngôn
luận. H́nh chữ KHẨU ( 口 )
có cột cờ chính giữa sổ dọc tạo thành
h́nh chữ TRUNG ( 中 )
như nhắc nhở muốn có dân chủ th́ phải
trung kiên. Nét gạch ngang được tạo bởi
mái hiên lầu tứ phương, bao lơn danh dự và
mái hiên lối vào tiền sảnh tạo thành h́nh
chữ TAM ( 三 ), theo quan niệm dân chủ hữu
tam, là viết Nhân, viết Minh, viết Vơ, ư mong
muốn một đất nước hưng thịnh,
th́ phải có những con người hội đủ
3 yếu tố Nhân, Minh, Vơ. Ba nét gạch ngang của
chữ TAM này được nối liền nét sổ
dọc tạo thành h́nh chữ VƯƠNG ( 王 ),
trên có kỳ đài làm thành nét Chấm (Giống
dấu huyền) tạo thành h́nh chữ CHỦ ( 主 )
tượng trưng cho chủ quyền đất nước.
Mặt trước của dinh thự, toàn bộ bao lơn,
lầu 2 và lầu 3, kết hợp với mái hiên
lối vào chính cùng 2 cột bọc gỗ phía dưới
mái hiên tạo thành h́nh chữ HƯNG ( 興 )
ư cầu chúc cho nước nhà được hưng
thịnh măi măi. Bên
trong, những đường nét kiến trúc đều
dùng những đường ngay, kéo thẳng, mang ư nghĩa
ngay thẳng, quang minh chính đại.Trước sân
dinh, thảm cỏ h́nh bầu dục, đường kính
dài 102m. Màu xanh ŕ của thảm cỏ tạo cảm
giác êm dịu, sảng khoái. Báo chí thời đó cho
biết, cỏ phải mua từ Nhật mang về. Một
hồ nước h́nh bán nguyệt, có thả hoa sen, hoa
súng gợi lên h́nh ảnh những hồ nước yên
ả, ở các ngôi đ́nh, chùa cổ kính Việt Nam
ngày xưa. Dinh
có diện tích 120,000 mét vuông, có 4 khu nhà. Khu
nhà chính h́nh chữ “T”, diện tích mặt bằng
4,500 mét vuông, cao 26m. Đây là nơi ở và làm
việc của tổng thống. Khu nầy có 3 tầng,
tầng hầm, tầng nền và lầu hai. Có 2 gác
lửng và một sân thượng làm băi trực thăng. Khu
nhà chính có 95 pḥng, mỗi pḥng có công dụng riêng.
Kiến trúc và trang trí mỗi pḥng phù hợp với
mục đích xử dụng.
Pḥng tŕnh quốc thư Pḥng
tiếp khách ngoại quốc
Kinh
phí xây dựng khá tốn kém, tương đương
15,000 cây vàng. Trang
thiết bị trong dinh hiện đại nhất
thời đó. Lễ lạc quy tụ cả ngàn người.
Hệ thống điều ḥa không khí, thang máy, thông
tin liên lạc nội bộ, nhà bếp, kho băi như
một khách sạn 5 sao thứ lớn. Đặc
biệt, một tổng hành dinh ngầm dưới
mặt đất, là một khối hầm bằng bê
tông dầy bọc thép, chịu đựng được
bom thứ lớn và pháo kích, đáp ứng pḥng
thủ tối tân nhất. Có
4,000 ngọn đèn các loại, hàng chục tác phẩm
nghệ thuật quư giá. Thảm, rèm, bàn ghế,
vật dụng đều hạng nhất. Dinh
Độc Lập là một vật chứng tiêu
biểu, gắn liền với vận mệnh dân
tộc, đồng thời cũng là một kiệt tác
nghệ thuật kiến trúc kết hợp hài ḥa văn
hoá Đông Tây. 3.2.
Vài nét về kiến trúc sư Ngô Viết Thụ
Ngô
Viết Thụ sinh ngày 17-9-1926 tại Thừa Thiên-Huế.
Thời gian 1950-1955, là sinh viên ngành kiến trúc tại
trường Mỹ Thuật Quốc Gia Paris. (Pháp) Năm
1955, ông nhận giải nhất , Giải Thưởng
Lớn Roma, thường được gọi là Khôi
Nguyên La Mă. Giải
La Mă (Prix de Roma) là giải học bổng cho những
sinh viên ngành nghệ thuật. Giải nầy được
thành lập thời vua Louis XIV. Đây là giải hàng năm
cho nghệ sĩ (gồm hội họa, điêu khắc
và kiến trúc). Tài năng, thông qua một cuộc thi sát
hạch. Người trúng giải được vào
ở Cung điện Nancini do chi phí của nhà vua Pháp tài
trợ. Người đoạt giải sẽ được
gởi đến Viện Hàn Lâm Pháp ở Roma (Académie
de France à Rome) Năm
1960, KTS Ngô Viết Thụ về VN làm việc theo
lời mời của Tổng thống Ngô Đ́nh
Diệm. Năm
1962, ông là người Á châu đầu tiên trở thành
Viện Sĩ Danh Dự của Viện Kiến Trúc Hoa
Kỳ. Ông
đă thiết kế nhiều công tŕnh xây dựng mang
sắc thái đặc biệt về kỹ thuật và
mỹ thuật. Dinh Độc Lập, Viện Đại
học Huế, Làng Đại học Thủ Đức,
Viện Nguyên Tử Đà Lạt, Thương xá Tam
Đa, ṭa đại sứ VNCH ở Anh…Rất
tiếc, một số công tŕnh quan trọng bị thay
đổi thiết kế v́ lư do kinh phí và nhiều lư
do khác, đă làm cho phong cách thiết kế của ông
bị mất đi nhiều phần. Ông
qua đời ngày 9-3-2000 tại Sài G̣n. Một trong 8 người
con của ông là Tiến sĩ Ngô Viết Nam Sơn cũng
là KTS và Đô thị gia, tốt nghiệp ở Hoa
Kỳ, làm tư vấn thiết kế và giảng
dạy tại Bắc Mỹ. 4*.
Cuộc tấn công Dinh Độc Lập năm 1960 Dinh
Độc Lập là nơi xảy ra những cuộc
binh biến, đảo chánh, cách mạng, cho nên đă
từng bị ném bom, bắn phá. Cuộc
đảo chánh năm 1960 là cuộc đảo chánh
đầu tiên của nước Việt Nam Cộng Hoà,
xảy ra tại Dinh Độc Lập cũ, có tên là
Dinh Norodom thời Pháp thuộc. 4.1.
Cuộc đảo chánh ngày 11-11-1960 1).
Thành phần tham dự đảo chánh a).
Về phía quân sự
Trung
tá Vương Văn Đông tại một buổi
họp* Tr/t Nguyễn Triệu Hồng Người
chủ trương cuộc đảo chánh là Trung tá Vương
Văn Đông. Thành
phần chủ động trong cuộc đảo chánh
bao gồm các nhân vật quân sự và dân sự đă
được Trung tá Vương Văn Đông kể
lại trong quyển Binh Biến 11/11/1960 như sau: Bộ
chỉ huy quân đảo chánh gồm có: Trung
tá Vương Văn Đông, Trung tá Nguyễn Triệu
Hồng - Thiếu tá Trần Văn Đô, (Nhảy Dù)
- Thiếu tá Nguyễn Văn Lộc (ND) - Thiếu tá
Nguyễn Huy Lợi, (Pḥng 3/TTM) - Thiếu tá Phan
Trọng Chinh (Chỉ huy Trưởng BĐQ) - Đại
úy Nguyễn Văn Thừa (ND). Ngoài
ra c̣n có các sĩ quan nắm những đơn vị
tham dự: Đại úy Nguyễn Thành Chuẩn, Trung úy
Nguyễn Vũ Từ Thức, Đại úy Trần
Đ́nh Vy, Đại úy Trương Quang Ân. Đại
tá Nguyễn Chánh Thi tham dự vào giờ chót. Bộ
chỉ huy cuộc đảo chánh trước đặt
tại vườn Tao Đàn sau dời lại nhà
thờ Đức Bà. b).
Về phía dân sự Những
chính khách gồm có các ông: Phan Quang Đán, Phan Khắc
Sửu, Vũ Hồng Khanh, Phan Bá Cầm, Bùi Lượng,
Trần Văn Tuyên, Bác sĩ Nguyễn Chữ, Đinh
Xuân Quảng, Nguyễn Thành Phương, Nguyễn Thành
Vinh, vơ sư Phạm Lợi, Trần Tương, Trương
Bảo Sơn, luật sư Lê Ngọc Chấn và người
cuối cùng là Nhất Linh Nguyễn Tường Tam. 4.2.
Diễn tiến cuộc đảo chánh 11-11-1960 Lúc
5 giờ sáng ngày 11-11-1960, lực lượng đảo
chánh gồm có các đơn vị Nhảy Dù bao vây
Dinh Độc Lập, sau khi khống chế và uy
hiếp các cơ quan quân sự trọng yếu như căn
cứ Không Quân Tân Sơn Nhất, đài phát thanh Sài G̣n,
Tổng nha Cảnh Sát Quốc gia, doanh trại của
Lữ đoàn Pḥng Vệ phủ Tổng Thống
ở Thành Cộng Ḥa. Đồng thời họ đặt
hầu hết những tướng lănh trong t́nh
trạng quản thúc tại gia. Nhiều
loạt súng máy bắn vào dinh làm bể cửa
kiếng. Tổng thống Diệm suưt chết v́
loạt súng máy bắn qua cửa sổ, vào pḥng
ngủ, đạn ghim vào giường, nhưng thật
may mắn, ông đă rời giường ngủ vài phút
trước đó. Đội
Pḥng vệ Dinh Độc Lập được pḥng
thủ bởi: •
1 Đại đội cận vệ khoảng 100 quân nhân,
đa số là những vơ sĩ những quân nhân
thiện xạ, và chuyên viên ḿn và chất nổ. •
2 Một đại đội Bộ binh 150 quân nhân,
thay phiên vào mỗi buổi chiều. •
3 Một Chi đoàn chiến xa thường trực trong
Dinh. Đoàn
Pḥng vệ Phủ Tổng thống kháng cự mănh
liệt, đă bắn hạ 7 người vượt rào
băng qua sân cỏ. Quân đảo chánh ngừng
bắn và siết chặt ṿng vây. Lúc
7 giờ 30 sáng, quân tăng cường đă tới,
lực lượng đảo chánh mở cuộc
tấn công nữa, nhưng đội Pḥng Vệ
bắn trả quyết liệt. Lúc
8 giờ, 5 chiếc thiết giáp của quân đảo
chánh, đi ṿng ra phía sau dinh, bắn vào những
trạm gác và pháo kích vào sân dinh. Đến
10 giờ 30 th́ tiếng súng ngừng hẳn. Tổng
thống Diệm và ông bà Nhu đă xuống hầm.
Thiếu tướng
Nguyễn Khánh
trong
t́nh trạng bị giam lỏng, ông t́m cách ra khỏi nhà,
đến DĐL bằng xe hơi dân sự, vượt
qua rào ở ngơ sau, vào gặp Tổng thống Diệm. Ở
dưới hầm, Tướng Khánh điều động
quân đội về giải vây Dinh Độc Lập. Đến
trưa, nhiều nhóm dân chúng tụ tập bên ngoài DĐL,
reo ḥ cổ vơ quân đảo chánh và vẩy những
biểu ngữ yêu cầu thay đổi chế độ. Đài
phát thanh Sài G̣n công bố là Hội Đồng Cách
Mạng đă đảm trách vai tṛ chính phủ
của miền Nam. Để
đối phó, ông Diệm dùng kế hoăn binh, câu
giờ bằng cách đề nghị phe đảo chánh
đàm phán để thành lập chánh phủ mới. Tổng
thống Diệm cử Nguyễn Khánh làm Tư Lịnh
Toàn Quyền, để thương lượng với
đảo chánh. Đến
xế chiều ngày 11-11-1960, Tướng Nguyễn Khánh
rời DĐL đến gặp cấp chỉ huy đảo
chánh để bàn về những yêu sách của
họ. Trung
tá Vương Văn Đông, Thiếu tá Nguyễn Huy
Lợi muốn rằng, những sĩ quan và những chính
khách đối lập phải được bổ
nhiệm vào nội các chính phủ. Đồng
thời, yêu cầu Đại tướng Lê Văn
Tỵ phải được bổ nhiệm vào
chức Bộ trưởng Quốc pḥng. Tổng
thống Diệm điện hỏi Tướng Tỵ,
đang bị quản thúc tại gia, ông Tỵ không
chấp nhận chức Bộ trưởng Quốc Pḥng. Tướng
Khánh trở lại DĐL, tường tŕnh những yêu
cầu của quân đảo chánh và đề nghị
TT Diệm nên chia xẻ quyền hành. Bà Ngô Đ́nh Nhu
lớn tiếng phản đối việc đó,
khiến cho Tướng Khánh đe dọa rút lui, và
ông Diệm buộc bà Nhu phải im tiếng. Trong
khi hai bên ngưng chiến để thương lượng
th́ các đơn vị trung thành với Tổng
thống Diệm có đủ th́ giờ điều
động quân về tiếp cứu. 4.3.
Những đơn vị quân đội về tiếp
cứu Dinh Độc Lập Đại
tá Nguyễn Văn Thiệu, Tư Lịnh SĐ 5 BB, mang
pháo binh từ Biên Hoà về Sài G̣n tăng cường
việc bảo vệ Đinh Độc Lập. Ngày
12-11-1960 Đại
tá Huỳnh Văn Cao, TL/SĐ 7 BB đóng ở bên
cạnh phi trường Biên Ḥa, Đại tá
Trần Thiện Khiêm, TL/SĐ 21 mang 7 tiểu đoàn BB
từ Cần Thơ, cùng với pháo binh của Trung tá
Bùi Dzinh vể giải vây DĐL. Thiếu tá Lâm Quang Thơ
mang Thiết đoàn 5 TG từ Mỹ Tho về cứu
nguy Tổng thống Diệm. Tướng
Khánh cũng thuyết phục tướng Lê Nguyên Khang
gởi 2 tiểu đoàn TQLC đến bảo vệ
Dinh Độc Lập. Biệt Động Quân ở Tây
Ninh cũng về chống đảo chánh. Tổng
thống Diệm yêu cầu Tướng Khánh tiếp
tục thương lượng và tiếp tục ngưng
bắn. Sáng
ngày 12-11-1960, đài phát thanh Sài G̣n phát đi bản
tuyên bố của TT Diệm, hứa hẹn sẽ có
bầu cử tự do, công bằng và các biện pháp
tự do khác, như chấm dứt kiểm soát báo chí…sẽ
hợp tác với Hội Đồng Cách Mạng để
thành lập chánh phủ liên hiệp. Cuộc
tấn công tŕ hoăn 36 tiếng đồng hồ. 4.4.
Cuộc đụng độ tại Phú Lâm ngày
12-11-1960 Tại
mũi tàu Phú Lâm, là cửa ngỏ vào thủ đô
từ miền Tây, cuộc giao tranh chớp nhoáng xảy
ra nhưng rất khốc liệt với khoản 400 người
chết, phần đông là dân chúng ṭ ṃ ra đường
xem đánh nhau. Quân đảo chánh gồm 1 đại
đội của tiểu đoàn 8ND do Đại úy Trương
Quang Ân chỉ huy. Đại đội Dù không
chống nổi thiết giáp của Thiếu tá Lâm Quang
Thơ, 7 tiểu đoàn của Sư đoàn 21 và pháo
binh từ miền Tây về giải vây Dinh Độc
Lập. Quân
đảo chánh bị đánh tan ở Phú Lâm. Lực lượng
cứu viện Tổng thống Diệm tiến về DĐL. Một
số đơn vị Thiết giáp đă vượt
qua khỏi ṿng vây của quân đảo chánh, bằng
cách nói dối rằng họ là quân chống TT
Diệm. Các đơn vị Thiết giáp bố trí
chung quanh dinh xong, th́ quay súng lại tấn công bất
ngờ quân đảo chánh. Hai bên “trao đổi
hoả lực” cho nhau khoảng vài tiếng đồng
hồ, quân đảo chánh yếu thế, rút lui.
Cuộc đảo chánh bị dẹp tan. Đại
tá Nguyễn Chánh Thi, Tr/t Vương Văn Đông,
Phạm Văn Liễu cùng một số sĩ quan
chạy vào phi trường Tân Sơn Nhất nhờ
Thiếu tá Nguyễn Cao Kỳ giúp đỡ. Ông
Thi nói “Kỳ, chúng tôi đă thất bại, chúng tôi
muốn thoát khỏi nơi nầy, bằng không, sẽ
bị xử tử.” Thiếu
tá Nguyễn Cao Kỳ cho một chiếc C-47, thế là
15 người lên phi cơ do phi công Phan Phụng Tiên lái.
Phe đảo chánh bắt Tư Lịnh Quân Khu Thủ
Đô là Trung tướng Thái Quang Hoàng đi theo làm con
tin. DĐL
cử 2 chiếc khu trục cơ đuổi theo
chiếc C-47. Đến gần biên giới Campuchia th́
bắt kịp. Hai phi công gọi về xin chỉ
thị. Lúc đó Tướng Khánh nghe bà Nhu đứng
bên cạnh lớn tiếng “Bắn rơi nó đi!
Giết hết lũ Nhảy dù phản nghịch”.
Nguyễn Khánh không đồng ư với bà Nhu, ra
lịnh cho 2 khu trục cơ trở về. Đại
úy Phan Lạc Tuyên cũng chạy đến Campuchia
bằng đường bộ. Thái
tử Norodom Sihanouk mừng rỡ đón chào tất
cả, bởi v́ Campuchia và VNCH thù nghịch nhau. V́
Sihanouk đồng ư để cho CSBV xử dụng lănh
thổ của ông, để tấn công VNCH. Hơn
nữa, ông Ngô Đ́nh Nhu đă thực hiện kế
hoạch lật đổ Sihanouk nhưng bất thành.
Lần sau, ông Nhu dùng bom mưu sát Sihanouk cũng không
đạt được mục đích. 5*.
Nói thêm về tổ chức việc đảo chánh năm
1960 5.1.
Việc tổ chức Kế
hoạch do Trung tá Vương Văn Đông chủ trương
và tổ chức, với sự tham gia của Trung tá
Nguyễn Triệu Hồng (Anh vợ của Tr/t Đông),
Thiếu tá Nguyễn Huy Lợi, Th/t Phạm Văn
Liễu, Th/t Nguyễn Kiên Hùng, Đại úy Phan Lạc
Tuyên, Đ/u Nguyễn Tiến Lộc, Đ/u Nguyễn Thành
Chuẩn và những sĩ quan chỉ huy các đơn
vị tham gia đảo chánh. Kế
hoạch chuẩn bị một năm. Tr/t Đông đă
móc nối được một trung đoàn Thiết
giáp, một đơn vị Hải quân, 3 tiểu đoàn
Dù, một số đơn vị TQLC và Pháo binh. Nói
thêm về vai tṛ của Đại tá Nguyễn Chánh
Thi. Nguyễn Chánh Thi là một trong những người
bị giam lỏng, gồm có Đại tướng Lê
Văn Tỵ, Trung tướng Thái Quang Hoàng, Tư
Lịnh Quân khu Thủ Đô, Thiếu tướng
Nguyễn Xuân Chiểu, Đại tá Nguyễn Xuân Vinh,
Tư Lịnh Không Quân… V́
thấy cần ông Thi, nên Trung tá Vương Văn
Đông và 5 sĩ quan trong ban chỉ huy đảo chánh,
đến nhà ông Thi, yêu cầu ông tham gia, nhưng ông
từ chối. Trước áp lực và sự cương
quyết của 6 sĩ quan đảo chánh, ông Thi
miễn cưỡng tham gia. Vương Văn Đông
giao cho ông hai nhiệm vụ: Một là yêu cầu liên
binh pḥng vệ trong Dinh Độc Lập buông súng đầu
hàng. Hai là yêu cầu Trung tá Lê Quang Tung rút lui các
đơn vị đặc biệt đang hoạt động
phía sau quân đảo chánh. Trung
tá Đông đến gặp Luật sư Thụy,
nhờ viết một bản Tuyên ngôn của Hội
Đồng Cách Mạng và một bản Hiệu
triệu quân nhân các cấp. Do bận rộn công
việc nên hai bản văn lọt vào tay Đại tá
Nguyễn Chánh Thi. Ông Thi tự động lên đài phát
thanh đọc hai bản văn, và tự nhận là
Tổng Tư Lịnh Quân đội của Hội
Đồng Cách Mạng. 5.2.
Lư do thất bại 1).
Lực lượng quân đảo chánh rất yếu a).
Mất yếu tố “bất ngờ” Theo
kế hoạch đánh chiếm Dinh Độc Lập, là
dùng yếu tố bất ngờ. Mũi nhọn của
lực lượng đảo chánh là Trung đoàn
Thiết giáp. Theo kế hoạch th́ thiết giáp ủi
sập cổng và hàng rào của dinh, vào trong đánh
với thiết giáp pḥng thủ dinh. Quân Dù làm
đơn vị tùng thiết, tức là núp sau lưng
thiết giáp để tràn vào bắt sống Ngô Đ́nh
Diệm, theo như kế hoạch đă định. Nhưng
vào giờ chót, khi quân dù nổ súng th́ không có Trung
đoàn thiết giáp, nên không thể vào bên trong
của dinh được. Lư
do là Thiếu tá Hinh, Chỉ huy phó binh chủng Thiết
giáp, thay đổi ư kiến, không tham gia cuộc đảo
chánh và đưa gia đ́nh ra khỏi nhà, chạy
trốn. Theo
kế hoạch th́ Tiểu đ̣an 3 TQLC tham gia tấn công
DĐL, nhưng vào giờ chót, v́ Đại úy Tiểu
đoàn trưởng Nguyễn Kiên Hùng, tinh thần dao
động, không kiểm soát được tiểu
đoàn, nên Tiểu đoàn phó là Đại úy
Bằng, một đảng viên Cần Lao của ông
Nhu, đưa quân thân tín bắt giữ Đại úy
Nguyễn Kiên Hùng và đem tiểu đoàn theo quân
chống đảo chánh. b).
Lực lượng quân đảo chánh quá yếu. Lực
lượng quân đảo chánh chủ yếu là ba
tiểu đoàn Dù, do các sĩ quan cấp thấp,
từ thiếu tá đến đại úy chỉ huy.
Lực lượng yếu mà phải dàn trải ra trên
một địa bàn quá lớn. Các đơn vị
chiếm Bộ Tổng Tham Mưu, Tổng Nha Cảnh Sát
QG, Nha Cảnh sát Đô thành, Bộ Quốc Pḥng, Nha An
Ninh Quân Đội và Sở Mật Vụ. Một
đơn vị Dù đánh chiếm thành Cộng Ḥa
để khống chế Lữ đoàn Liên Binh Pḥng
vệ Phủ Tống thống. Chiếm đài phát
thanh, chiếm Bộ chỉ huy Không Quân ở Tân Sơn
Nhất, đóng quân ở cầu B́nh Lợi để
chống quân từ Biên Ḥa và B́nh Dương về
bảo vệ Dinh Độc Lập. Một đại
đội quân Dù đóng ở mũi tàu Phú Lâm để
ngăn chặn quân tiếp viện từ miền Tây.
Một số quân canh giữ nhà của các tướng
lănh để giam lỏng họ. Một đơn
vị chiếm Bưu điện Sài G̣n để
cắt hệ thống điện thoại. 2).
Không cắt được đường dây điện
thoại của Phủ Tổng thống. Theo
tường thuật của nhà báo Stanley Karnow, người
được giải Pulitzer Prize, tác giả cuốn
“Vietnam: A History”, th́ nguyên nhân thất bại là không
cắt được đường dây liên lạc
từ DĐL đến các bộ chỉ huy quân sự
trong nước, cho nên Tổng thống Diệm đă
gọi các đơn vị về giải cứu. V́
thế, không giữ được các nút chận vào Sài
G̣n. Tuy
nhiên, vai tṛ của thiết giáp rất quan trọng.
Nếu có thiết giáp th́ quân đảo chánh có
thể dùng yếu tố bất ngờ, tốc
chiến tốc thắng. tràn vào chiếm DĐL. 5.3.
Toà án xét xử Măi
đến 2 năm sau, ngày 8-7-1963, Toà án Quân sự
Đặc Biệt xét xử những người dính líu
đến cuộc đảo chánh ngày 11-11-1960, giữa
lúc có vụ khủng hoảng Phật Giáo. Có lẽ TT
Diệm muốn cảnh cáo dằn mặt những người
có ư định đảo chánh. 19
sĩ quan và 34 thường dân bị kết án. 7
sĩ quan và 2 dân sự đào thoát sang Campuchia bị
kết án tử h́nh khiếm diện. 5
sĩ quan được tha bổng. Những
người c̣n lại bị kết án từ 5 năm
đến 10 năm tù, đày đi Côn Đảo. Nhà
văn Nhất Linh Nguyễn Tường Tam tự
tử, không đến ṭa án. Sau
đó không lâu, Cuộc Cách Mạng ngày 1-11-1963, Đệ
Nhất Cộng Hoà bị sụp đổ, những người
bị tù được thả ra, và những người
ở Campuchia trở về nước phục vụ
lại trong quân đội VNCH. Lần
đầu tiên, DĐL “chứng kiến” cuộc binh
biến, đánh dấu sự xáo trộn, mở màng
cho những cuộc đảo chánh làm suy yếu VNCH trên
mặt trận chống Cộng sau nầy. 6*.
Vụ ném bom Dinh Độc Lập năm 1962 Lúc
7 giờ sáng ngày 27-2-1962, bầu trời Sài G̣n bị
khuấy động bởi tiếng bom và tiếng súng
máy. Dinh Độc Lập ch́m trong biển khói của
cuộc tấn công từ hai chiếc phi cơ ném bom A-1
Skyraider. Bom nổ, bom xăng đặc (Napalm), rocket và
đại liên trút vào dinh tổng thống. (dinh cũ)
Nguyễn
Văn Cử và Phạm Phú Quốc
Dinh
Độc Lập cũ bị ném bom * Bà Nhu trên đống
gạch vụng Trong
30 phút, 4 trái bom, 8 rocket và đạn đại liên
đánh vào mục tiêu, phá sập bên cánh trái của DĐL.
Hai phi công là Thiếu úy Nguyễn Văn Cử và Trung
úy Phạm Phú Quốc, thuộc Phi đoàn 514
của căn cứ Không Quân Biên Hoà. Phi
cơ của Phạm Phú Quốc bị trúng 72 viên đạn
12 ly 7, trong đó, một viên trúng b́nh xăng nên phi cơ
phát cháy và rơi xuống sông Sài G̣n. Phạm Phú
Quốc bị toán Người Nhái Hải quân đến
bắt. Nguyễn Văn Cử bay sang Campuchia. Nguyễn
Văn Cử là người chủ mưu v́ cha của
Cử là ông Nguyễn Văn Lực, một lănh tụ
Việt Nam Quốc Dân Đảng bị bắt giam v́ hành
động chống chính quyền của TT Diệm.
Phạm Phú Quốc, người Điện Bàn,
Quảng Nam, là người bị Cử lôi cuốn. Sau
khi Đệ Nhất Cộng Hoà sụp đổ,
Cử về nước, tiếp tục phục vụ
trong Không quân. Năm
1965, Trung tá Phạm Phú Quốc bị tử trận khi
bay từ Đà Nẳng, vượt vĩ tuyến 17 ra
đánh phá đường giao thông Hà Tĩnh. Năm
1977, hài cốt của ông được người
chị là Phạm Thị Xuân Cơ cải táng ở chùa
Phước Lâm, Hội An, Quảng Nam. Dinh
Độc Lập bị đánh phá lần thứ hai,
thiệt hại nặng, nên phải đập phá và xây
lại dinh mới theo đồ án thiết kế
của KTS Ngô Viết Thụ. 7*.
Nguyễn Thành Trung ném bom Dinh Độc Lập 7.1.
Ném bom
Nguyễn
Thành Trung (Đội mũ bay) trong đám nón cối Lúc
8 giờ 30 sáng ngày 8-4-1975, Trung úy phi công Nguyễn Thành
Trung, từ Không đoàn 540 ở Biên Hoà, bay về Sài
G̣n ném bom Dinh Độc Lập. Phi cơ F-5E mang 4 trái
bom 500 cân Anh và trang bị đại liên 20 ly. Lần
đầu ném 2 quả nhưng không trúng đích, quay
lại, ném lần thứ hai, 2 quả trúng đích nhưng
chỉ có một quả nổ. Thiệt hại không
đáng kể. Nguyễn
Thành Trung là Việt Cộng nằm vùng, sau khi ném bom,
bay ra đáp xuống phi trường Phước Long do
CSBV chiếm giữ. 7.2.
Nguyễn Thành Trung không được tin dùng Sau
năm 1975, Nguyễn Thành Trung không được VC tin
dùng, phải “ngồi chơi xơi nước” cho măi
tới năm 1980 mới được giao nhiêm vụ,
kiểm tra, đắp vá và sửa chữa những
chiếc phi cơ của VNCH bỏ lại. Đó là
những phi cơ bị “thương tích” đủ
loại, nội thương, ngoại thương,
trầy vi tróc vảy, bị văng miểng do pháo kích,
bị trúng đạn pḥng không VC trên các mặt
trận, nói chung là loại phi cơ “thương
phế binh” bất khiển dụng. Ở
các công ty sản xuất phi cơ Hoa Kỳ, người
ta kiểm tra máy móc bằng các dụng cụ điện
tử, nhưng ở Hà Nội lúc đó, kiểm tra
bằng mắt thường và sửa chữa bằng
tay. Chỉ một vết thủng nhỏ cũng đủ
làm rớt máy bay, v́ tốc độ phản lực
tạo ra sự ma xát cao độ bởi không khí, cho nên,
vết thương bị lở loét tầy quầy ra
đưa đến cháy nổ. Sửa
chữa xong th́ phải bay thử. Mỗi lần bay
thử như thế người lái xem như đưa
tánh mạng của ḿnh ra làm cá độ với may
rủi, đùa giởn với tử thần, giống
như chỉ mành treo chuông vậy. Ngoài cái nguy hiểm
đe dọa, tinh thần và danh dự bị tổn thương,
v́ Nguyễn Thành Trung đă từng vẫy vùng lướt
gió, làm chủ bầu trời, nhưng bấy giờ
chỉ được phép bay chung quanh phi trường
trong 4 ṿng rồi phải xuống đất ngay.
Khổ tâm là ở chỗ Đảng không c̣n tin dùng
người chiến sĩ cách mạng nằm vùng
nầy. Một
lần phản bội, biết đâu?… 8*.
Cửa Dinh Độc Lập bị xe tăng Việt
Cộng húc sập 8.1.
Xe tăng nào vào Dinh Độc Lập trước
nhất?
Lúc
11 giờ 30 ngày 30-4-1975, xe tăng CSBV đă húc sập cánh
cửa của dinh, đánh dấu sự sụp đổ
của chế độ Việt Nam Cộng Hoà. V́
sự tranh giành công trận, cho nên có nhiều tranh căi
xảy ra không dứt sau đó. Chiếc
xe tăng nào vào Dinh Độc Lập trước
nhất để húc sập cửa Dinh Độc
Lập? Ai
là người treo cờ của Mặt Trận Giải
phóng ở DĐL? Ai
tiếp nhận sự đầu hàng của TT Dương
Văn Minh? Báo
chí trong nước ghi nhận chiếc xe tăng số
843 với thủ trưởng Bùi Quang Thận vào sân
dinh đầu tiên. Theo
David Butler, tác giả cuốn The Fall of Saigon viết năm
1984, ghi lại lời tường thuật của Neil
Davis, một người Úc biết tiếng Việt, làm
việc cho đài truyền h́nh NBC, đă có mặt
tại DĐL
trong lúc đó, th́ chiếc xe tăng vào DĐL đầu
tiên mang số 844. C̣n
Oliver Todd th́ ghi là chiếc xe tăng số 879 do Bùi
Đức Mai lái đă ủi sập cánh cửa và vào
trong sân trước nhất. 8.2.
Ai nói? Bùi
Văn Tùng nói với Ông Dương Văn Minh “Các ông
không c̣n ǵ để bàn giao. Ông chỉ có thể đầu
hàng vô điều kiện…” Trong
cuốn Tears Before the Rain, xuất bản năm 1990, tác
giả Larry Engelman đă phỏng vấn Đại tá Bùi
Tín, ông Tín nói ông là người gặp TT Dương
Văn Minh và nói “Không có vấn đề bàn giao
quyền hành. Quyền hành của ông đă sụp
đổ. Ông không c̣n ǵ trong tay để bàn giao. Ông
không thể chuyển giao cái mà ông không có” (Larry
Engelman) 9*.
Kết luận Dinh
Độc Lập là “nhân chứng” của những
sự kiện lịch sử Việt Nam. Bắt đầu
là việc hai sĩ quan Không quân ném bom làm đổ nát,
nên Tổng thống Ngô Đ́nh Diệm cho xây lại nơi
cư ngụ và làm việc của Tổng thống
Việt Nam Cộng Ḥa. Kiến
trúc sư nổi tiếng Ngô Viết Thụ, đă xây
dựng một công tŕnh nổi tiếng là Dinh Độc
Lập mới. Dinh
Độc Lập cũng c̣n ghi lại dấu vết
lịch sử của cuộc đảo cháng ngày
11-11-1960. Nhưng
sự kiện đau thương nhất của người
dân miền Nam là Dinh Độc Lập đă mất vào
tay Cộng Sản Bắc Việt vào ngày 30-4-1975. Dinh
Độc Lập mất. Nước Việt Nam
Cộng Hoà mất, và người dân miền Nam
mất tất cả. Đổi tiền, Kinh tế
mới, Trại tù cải tạo, đă làm mất
hết tiền bạc, nhà cửa và mất tự do.
Một cuộc đổi đời thực sự
bắt đầu. Trước hết là Tư bản
“mại sản”, “ Mại sản” nghĩa là đem
bán hết những ǵ có thể bán được,
chỉ để lấy miếng ăn. Bán hết, th́
xếp hàng mua gạo và ăn bo bo dài dài. Tháng
tư năm 1975 là ngày tháng không bao giờ quên
được, đối với những người
c̣n trí nhớ. Trúc
Giang Minnesota
ngày 23-9-2021
|