Chuyên
gia Mỹ : Việt Nam cần liên minh với
Mỹ để gìn giữ Biển Đông chống
Trung Quốc
Mai Vân |
Trong một
bài phân tích được tạp chí
Mỹ The National Interest công bố hôm 07/11/2019 vừa
qua, tiến sĩ Anders Corr, một chuyên gia về Biển
Đông, từng hoạt động trong ngành quân
báo tại bộ Tư Lệnh Thái Bình Dương
của Mỹ, cho rằng để đối
phó với dã tâm độc chiếm Biển
Đông của Bắc Kinh, Việt Nam cần
phải có một chiến lược thích
ứng, trong đó yếu tố cực kỳ
quan trọng là liên minh với Hoa Kỳ, nước
duy nhất hiện nay có đủ lực để
ngăn chặn Trung Quốc Sau khi nhắc
lại vụ Trung Quốc cho tàu khảo sát
Hải Dương Địa Chất 8 và đoàn
tàu hải cảnh tháp tùng vào gây hấn
trong khu vực Bãi Tư Chính, chuyên gia Anders
Corr cho rằng Việt Nam đang gặp nguy cơ
thực sự vì trong những lần gây
sự trước đây, từ vụ
Hoàng Sa năm 1974, cho đến vụ Gạc Ma
ở Trường Sa năm 1988, Trung Quốc luôn
là kẻ gây sự trước, và kết
quả là Việt Nam vừa bị mất người,
vừa bị mất lãnh thổ. Theo tác
giả, lần này, nếu Trung Quốc thành công
trong việc chiếm trọn vùng Biển Đông
mà họ đã gói trong tấm bản đồ
đường chín đoạn được gởi
đến Liên Hiệp Quốc vào năm 2009, th́
Việt Nam cùng với các nước Đông Nam Á
khác có tuyên bố chủ quyền tại Biển
Đông sẽ bị mất quyền đánh bắt cá
và khai thác dầu khí ngay trong vùng đặc
quyền kinh tế của mình. Hơn thế
nữa Việt Nam có nguy cơ bị cô lập
trong đất liền khi Trung Quốc tiếp tục
tăng cường các hoạt động nhằm
kiểm soát đường biển đi vào Việt
Nam. Việt
Nam cần một chiến lươc mới Để
chống lại Trung Quốc, tiến sĩ Anders Corr
cho rằng Việt Nam cần có một chiến
lược mới trong đó có 4 thành tố
quan trọng. 1/ Một
là liên minh với các quốc gia có thể răn
đe Trung Quốc ở mức cao nhất là răn
đe hạt nhân, ví dụ như với Mỹ,
Pháp và Anh. 2/ Hai là
liên minh với các quốc gia có đủ năng lực
triển khai nhanh chóng lực lượng quân
sự thông thường (quy ước) để răn
đe Trung Quốc, ví dụ như Hoa Kỳ; 3/ Ba là
sử dụng thành quả tăng trưởng
kinh tế để nâng cao mức chi tiêu quân sự
để răn đe Trung Quốc ngay tại chỗ,
ví dụ như thông qua việc mua thêm tàu ngầm, tên
lửa chống tăng và tên lửa pḥng không; 4) Và bốn
là dân chủ hóa và cải thiện nhân quyền
để tạo điều kiện thuận lợi
cho việc liên minh kinh tế và quân sự chặt
chẽ hơn với các quốc gia ít chịu ảnh hưởng
nhất của Trung Quốc. Ấn
Độ, Nga, Úc không thể là đối tác liên minh
cốt lơi ? Danh sách
các nước mà Việt Nam cần liên
minh không có các nước Ấn Độ,
Nga và Úc, mà Việt Nam đă kêu gọi hỗ trợ.
Về vấn đề này, chuyên gia Anders Corr
đã giải thích như sau: Nga, Úc
và Ấn có thể là đối tác chiến lược
hữu ích cho Việt Nam, nhưng các nước
đó không đủ khả năng làm một
đối tác liên minh cốt lơi v́ họ thiếu
sức mạnh cần thiết để một ḿnh
đánh bại Trung Quốc. Nga có
ghế trong Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp
Quốc, và cả Nga lẫn Ấn Độ đều
là các cường quốc hạt nhân có khả năng
quan trọng để triển khai lực lượng
quân sự thông thường đối phó với
Trung Quốc, nhưng hai nước này không
đủ sức mạnh về mặt kinh tế hay quân
sự để đối đầu với Bắc
Kinh. Cả hai đều là thành viên của Tổ
Chức Hợp Tác Thượng Hải, trong thực
tế do Trung Quốc lănh đạo. Do đó, hai nước
này không thể trở thành đồng minh
cốt lơi đáng tin cậy cho Việt Nam. Úc là
một đồng minh đáng tin cậy tiềm
tàng, nhưng lại không có sức răn đe
hạt nhân hay quy ước cần thiết để
đối đầu với Trung Quốc. Úc
cũng không đặc biệt mạnh về mặt
ngoại giao, quân đội Úc c̣n thiếu phương
tiện so với Trung Quốc, và nhất là Úc
chịu ảnh hưởng chính trị của Trung
Quốc nhiều hơn là Hoa Kỳ, Pháp hoặc Anh
Quốc. Khoảng
40,8% hàng xuất khẩu của Úc được
bán sang Trung Quốc, điều đó giải
thích tầm ảnh hưởng to lớn của Trung
Quốc đối với các doanh nghiệp Úc vốn
có ảnh hưởng trên sân khấu chính trị Úc.
Ngược lại, Hoa Kỳ, Pháp và Anh có ít hàng
xuất khẩu sang Trung Quốc nếu tính theo
tỷ lệ trong GDP của họ, do đó các nước
này chịu ảnh hưởng chính trị ít hơn
từ Trung Quốc. Mỹ, Anh và Pháp cũng
có thế mạnh là thành viên thường
trực Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc. ASEAN
chịu ảnh hướng của Trung Quốc lơ là
trước hành vi ở Biển Đông Còn về
các tổ chức khu vực và quốc tế
mà Việt Nam đã kêu gọi giúp
đỡ để đối phó với
Trung Quốc trên vấn đề Biển Đông, tiến
sĩ Corr đã thẳng thắn cho rằng
sự giúp đỡ của các định
chế này gần bằng con số không. Hiệp
Hội Các Quốc Gia Đông Nam Á (ASEAN) đă giúp
đỡ rất ít cho Việt Nam trong bối cảnh các
nước thành viên ngày càng chịu ảnh hưởng
lớn hơn của Bắc Kinh, và phủ quyết
mọi chỉ trích thực sự về Trung Quốc.
Các nước này chuẩn bị rất
ít hay hầu như lơ là trong việc ngăn
chặn các hoạt động gặm nhắm
Biển Đông của Trung Quốc. Sau khi Bắc
Kinh phớt lờ phán quyết Biển Đông của
Tòa Thường Trực La Haye trong vụ
Philippines kiện đường 9 đoạn
của Trung Quốc, chính Philippines chẳng
hạn, lại là thành viên ASEAN mới nhất
chịu ảnh hưởng của Bắc Kinh. Theo chuyên
gia Mỹ, hiện nay Việt Nam là nước bạo
dạn nhất trong khối ASEAN vẫn cố duy tŕ sự
độc lập của mình đối với
Trung Quốc, nhưng điều này đã bớt
có ý nghĩa trong bối cảnh Trung Quốc
có ảnh hưởng sâu rộng đối
với thượng tầng quyền lực của
Việt Nam và khối giao dịch thương mại to
lớn của Việt Nam với Trung Quốc… Còn Hội
Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc, với
quyền phủ quyết của Trung Quốc, hoàn toàn không
đủ khả năng để bảo đảm sự
toàn vẹn lănh thổ cho Việt Nam. Mỹ
có đủ điều kiện để hỗ
trợ Việt Nam chống Trung Quốc Đối
với ông Corr, trong tình hình như vừa
kể, một liên minh hoặc thậm chí một quan hệ
sâu sắc hơn với Mỹ sẽ giúp Việt
Nam củng cố tiềm năng chống lại Trung
Quốc, cải thiện sức mạnh răn đe
của Việt Nam nhờ dựa được
vào một người bạn mạnh mẽ
nếu xảy ra xung đột quân sự. Theo tiến
sĩ Anders Corr, chỉ có Hoa Kỳ mới có
tất cả các điều kiện để trở
thành một đồng minh cốt lơi đáng tin
cậy và đủ sức chống lại Trung
Quốc. Các điều kiện đó là
một chính sách đối ngoại độc lập
với ảnh hưởng của Trung Quốc (so
với các thành viên ASEAN và Nga), một sức mạnh
kinh tế cần thiết để trừng phạt
Trung Quốc, một sức mạnh ngoại giao cần
thiết để phủ quyết Trung Quốc tại Hội
Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc. Mỹ
cũng có đủ khả năng quân sự
cần thiết để triển khai sức
mạnh quân sự quy ước đối phó
với Trung Quốc, và sức răn đe
hạt nhân cần thiết để bảo vệ chính
mình khỏi sự trả đũa hạt nhân
tiềm tàng của Trung Quốc. Chuyên gia
Mỹ khẳng định: Nếu không có Hoa
Kỳ để làm đối trọng với Trung
Quốc, an ninh Việt Nam không thể được
bảo đảm. Sự tham gia của Hoa Kỳ là
điều kiện thiết yếu cho bất kỳ liên
minh hiệu quả nào chống lại Trung Quốc căn
cứ vào tương quan lực lượng
hiện tại. Tuy nhiên,
Mỹ chỉ ưu tiên cho những đồng minh có giá
trị tương tự về dân chủ và nhân
quyền. V́ vậy, để có được không
chỉ liên minh với Hoa Kỳ, mà cả việc Hoa
Kỳ sẵn sàng hy sinh cho Việt Nam, chấp nhận
rủi ro trước một cường quốc
hạt nhân, Việt Nam ít ra cần phải có
những cải tiến dần dần nhưng ổn
định về dân chủ và nhân quyền. Liên
minh Mỹ - Việt c̣n v́ lợi ích của Hoa Kỳ Đối
với giáo sư Anders Corr, một liên minh
Mỹ-Việt sẽ không chỉ v́ lợi ích của
Việt Nam mà c̣n v́ lợi ích của Hoa Kỳ. Vào
lúc sức mạnh kinh tế và quân sự của
Trung Quốc vượt qua Mỹ trên một số mặt,
bao gồm từ GDP tính theo sức mua, tỷ
lệ tăng trưởng, tốc độ tăng
trưởng của chi tiêu quân sự, cho đến tầm
bắn của tên lửa chống hạm, dân số
trong hạn tuổi quân dịch, số lượng tàu
hải quân mới, trí thông minh nhân tạo và siêu máy
tính, Hoa Kỳ và phần c̣n lại của thế
giới nên cân nhắc rất kỹ cách làm thế nào
để kiềm chế sức mạnh và ảnh hưởng
của Trung Quốc trước khi Bắc Kinh lấn
lướt được các cấu trúc
quyền lực hiện hữu… Ảnh hưởng
chính trị toàn cầu của Trung Quốc được
nền kinh tế đang giàu lên hỗ trợ,
kèm theo việc Bắc Kinh dùng tiền mua
chuộc sự ủng hộ chính trị
của giới tinh hoa nước ngoài, kể cả
giới tinh hoa Mỹ. Một liên minh mới với Việt Nam sẽ đảo ngược ḍng chiến thắng ngoại giao mới của Bắc Kinh và sẽ làm cho Trung Quốc không chiếm được vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam để khai thác dầu khí và nguồn cá béo bở. Liên minh đó sẽ là một ví dụ cho các quốc gia khác trong khu vực về cách bảo vệ vùng đặc quyền kinh tế của họ và chống lại ảnh hưởng của Trung Quốc. Nếu được mở rộng từ Việt Nam sang Indonesia và Ấn Độ, hai nơi cũng có chính sách không liên kết, Trung Quốc sẽ ngày càng bị ngăn chặn ngay trong sân sau của chính họ. |