CỘNG
ĐỒNG TỴ NẠN VÀ BẦU CỬ MỸ VŨ LINH |
Chuyện ai cũng biết là hiện nay, mùa
bầu cử Mỹ đă lên tới gần cao điểm.
Tới sau hai đại hội của hai đảng,
bắt đầu tháng Chín, có hai ứng cử viên chính
thức lên vơ đài, th́ mới thực sự là
hấp dẫn. Thiên hạ ào ào tranh căi, chửi
bới, TV, radio, báo chí trúng mùa, thu tiền mệt
nghỉ. Mỗi năm mỗi khủng khiếp hơn
những năm trước. Chuyện này là
chuyện b́nh thường ở xứ Mỹ, cứ
bốn năm lại xẩy ra một lần. Chuyện
bất b́nh thường chỉ mới thấy năm
nay thôi, là chuyện cộng đồng tỵ nạn
Việt cũng nhẩy vào cuộc một cách hăng
say như chưa từng thấy. Kẻ này sống
ở Mỹ gần nửa thế kỷ, viết b́nh
luận về chính trị Mỹ 13 năm nay, chưa
bao giờ thấy cộng đồng tỵ nạn tranh
căi, chửi nhau điên cuồng như bây giờ. Sao
lại có chuyện lạ vậy? Xin thưa ngay,
đó là ‘công trạng’ của ông thần Trump, không
hơn không kém. Bất kể
ghét hay thích, ai cũng phải công nhận ông Trump có cái
biệt tài hy hữu rất ít người có: đó là
sức thu hút cá nhân. Xin các cụ DƯT cuồng
chống Trump khoan nhẩy nhổm vội, thu hút ở
đây phải hiểu theo nghĩa gây chú ư và xúc động,
theo cả hai chiều, ghét hay thích. Đối với ông
Trump, không có chuyện chẳng ai để ư, chẳng
ai cần biết ông này nói cái ǵ, làm cái ǵ, hay có nghe
có biết th́ cũng hững hờ chẳng có phản
ứng ǵ. Nhất cử, nhất động của ông
đều khiến truyền thông chạy long tóc gáy
để thu tin và truyền lại cho thiên hạ, trong
khi thiên hạ cũng chạy long tóc gáy để t́m
đọc và nghe những tin về ông Trump, hoặc
để chửi, hoặc để khen. Trong lịch
sử chính trị Mỹ, chưa có một chính khách nào
mà tên tuổi được nhắc nhở nhiều, bênh
hay chống mạnh mẽ như ông Trump. Cả nước
lên cơn cuồng, cuồng chống và cuồng mê. Mỹ gọi
hiện tượng ám ảnh này một cách khôi hài là
TT Trump đă chiếm được một pḥng
ngủ thường trực trong một góc trong đầu
thiên hạ, ngủ trong đó miễn phí. Theo các chuyên
gia, yếu tố đặc biệt này đă giúp
ứng cử viên Trump được TTDC Mỹ
quảng cáo miễn phí trong suốt mùa bầu cử năm 2016, trị giá cả mấy trăm
triệu đô, mà kết quả không ai ngờ
được là ông ta đă thành công, hiên ngang bước
vào Ṭa Bạch Ốc, hạ được cả hai
guồng máy chính trị vĩ đại của hai chính
đảng, hạ luôn cả hai ‘gia tộc chính
trị’ lớn nhất Mỹ khi đó là gia tộc
Bush rồi Clinton, tránh cho nước Mỹ cảnh TT
Bush cha, đến TT Clinton ông, tới TT Bush con, rồi
TT Clinton bà. Mai mốt biết đâu lại thấy TT
Bush cháu và TT Clinton con? Trong chính
trị bầu bán Mỹ, có một yếu tố sinh
tử là sự hăng say của cử tri. Các chính khách
Mỹ muốn đắc cử, bắt buộc phải
làm sao để có thể lôi cử tri ra khỏi nhà
đi bầu, chứ họ ủng hộ mà nằm nhà
coi football th́ hỏng chuyện hết. Ông Trump thắng
bà Hillary chính là nhờ đă lôi được
một số lớn cử tri ra khỏi nhà đi
bầu cho ông [thực tế, tổng số dân
đi bầu năm 2016 cũng chỉ bằng năm 2012 thôi,
nhưng khác biệt là năm 2016, khoảng 25% dân
da đen đă không đi bầu v́ không c̣n Obama
nữa, số giảm này được bù đắp
lại bằng số tăng của dân da trắng trung
lưu và lao động đi bầu cho ông Trump] Trang tin tức
tuần này có ghi nhận một bài nhận định
của CNN -không phải Fox đâu- nhắc nhở
thế đứng của TT Trump c̣n rất mạnh
chứ không như các thăm ḍ của TTDC cho thấy
ông sẽ thảm bại đâu, chính là v́ TT Trump
vẫn c̣n lá bùa hộ mạng, có khả năng vô
địch kích động cử tri của ông đi
bầu. Ngay trong
tuần qua, trong hai cuộc bầu sơ bộ trong đảng
CH, hai ứng cử viên thượng nghị sĩ
tại Alabama và dân biểu tại Texas ít người
biết đă hạ đo ván các đối thủ
nổi tiếng hơn, chỉ nhờ TT Trump lên
tiếng ủng hộ họ, cử tri CH ào ào bỏ
phiếu theo khuyến cáo của TT Trump. Ngược
lại, bà thượng nghị sĩ CH Susan Collins,
nổi tiếng hay chống TT Trump, đă mất hậu
thuẫn của cử tri CH đến độ cái
ghế của bà đang lung lay mạnh cho dù bà đă
ngồi ghế này từ 24 năm qua, trong khi TT
Trump không hé môi lên tiếng giúp bà. Sức thu hút
của TT Trump mạnh đến độ cuộc
bầu cử tới chỉ là một trưng cầu dân
ư xem dân Mỹ chấp nhận hay chống TT Trump thôi,
chẳng ai thèm để ư cụ Biden hay dở thế
nào. Nguồn gió kích
thích mọi người cũng đă lan mạnh qua
cộng đồng tỵ nạn Việt luôn. Cộng
đồng tỵ nạn Việt đă hiện diện
ở Mỹ 45 năm, nghĩa là đă trải
qua hơn một chục lần bầu cử ở
Mỹ, mà hầu hết vẫn lơ là, chưa bao
giờ thắc mắc chuyện các ông bà chính khách
Mỹ muốn làm ǵ, bất cần biết đảng
DC hay đảng CH. Trong chừng một thập niên qua
th́ có chú tâm vào chính trị hơn trước v́
bắt đầu có nhiều dân tỵ nạn tham gia vào
chính trường, tranh cử các chức nghị viên,
thị trưởng, dân biểu, nghị sĩ ở
cấp địa phương hay tiểu bang. Nhưng
trong cuộc bầu tổng thống th́ vẫn hoàn toàn
lơ là. Từ ngày có
ông Trump ra tranh cử th́ dân tỵ nạn bắt đầu
chú ư nhiều hơn, nhưng cũng không nhiều
lắm. Cho đến sau khi ông Trump đă đắc
cử, th́ bất th́nh ĺnh, chính trị Mỹ, hay chính
xác hơn, TT Trump, đă biến thành đề tài
lớn trên bàn nhậu, trong các bữa cơm gia đ́nh,
trong các buổi họp mặt của đủ thứ
hội hè. Đặc
biệt hơn cả, trong khoảng từ hơn 1-2 năm
nay, cả cộng đồng có vẻ như bất th́nh
ĺnh lên cơn say sóng, con vi khuẩn chính trị phe
đảng lây lan nhanh gấp vạn lần vi khuẩn
corona. TT Trump thành
đề tài sốt dẻo nhất, không thể không nói
tới trong bất cứ buổi gặp gỡ nào. Mà
không cần gặp gỡ th́ ông Trump cũng là đề
tài, lư do ra đời của cả trăm, cả ngàn
báo, đài radio, TV, clip YouTube, diễn đàn,… Hộp
thư email tràn ngập những tin thật, tin phịa,
tin xuyên tạc, tin chửi bới, tin hoan hô,… ủng
hộ hay chống TT Trump chết bỏ. Bạn bè
nối khố mấy đời, huynh đệ chi binh
mấy chục năm, cả anh em và bố con, bất
th́nh ĺnh vác bút đâm nhau v́ bênh hay chống Trump, hay
nhẹ nhất th́ cũng cạch, không nói chuyện
với nhau nữa. Không quen biết nhau th́ dĩ nhiên,
nếu không tặng nón cối cho nhau th́ cũng
nhục mạ hơn tát nước, bằng những
thậm từ thô bỉ và tục tằn nhất.
Một cụ cuồng chống Trump rất ‘hoành tráng’
tố những người ủng hộ Trump là “lên
đồng” mà tiếu lâm thay, lại không nh́n
thấy chính ḿnh cũng đang lên đồng. Đúng là
tột cùng của vô lư! Trump đến rồi
đi, không vài tháng nữa th́ vài năm nữa, sao
lại phải cuồng và hận thù đến
vậy? Qua Mỹ nửa đời người vẫn
chưa hiểu nên không thể tôn trọng tự do tư
tưởng được sao? Mà cái lạ là càng
nhiều tóc bạc th́ lại càng cuồng hơn đám
ngựa non háu đá, đúng như các cụ ta vẫn
nói, gừng càng già càng cay. Và càng trí thức th́ càng
chửi giống du đăng, chỉ khác là du đăng không
biết viết, chỉ chửi miệng, không thể
cay nghiệt bằng trí thức chửi nhau bằng văn
chương. Nghĩ cho cùng,
tiếng nói của cộng đồng ta hăng say như
vậy, có dư âm hay hậu quả ǵ trên chính trường
Mỹ không? Hay chỉ là một đám khùng điên
tranh nhau làm dă tràng? Không cần
phải là chuyên gia nghiên cứu sâu xa ǵ th́ ai cũng
biết tiếng nói chính trị của cộng đồng
tỵ nạn rất nhỏ, nhỏ hơn tiếng
muỗi vo ve trong đêm tịch mịch. Có nhiều
yếu tố khiến tiếng nói của chúng ta
rất nhỏ. Cộng đồng
tỵ nạn quá ít người. Theo những thống kê
mới nhất, tổng cộng số dân tỵ nạn
Việt ở Mỹ chưa tới 1,5triệu, chưa
tới 0,4% dân số Mỹ. Mà lại rất ít
để ư đến chính trị, nhất là chính
trị của ‘người ta’ (Mỹ) chứ
không phải của ‘ta’. Cũng không quen thuộc
với chuyện bầu bán, không nh́n rơ nhu cầu
phải đi bầu. Không có ông bà tỵ nạn nào
rảnh hơi đứng xếp hàng cả nửa ngày
để đi bỏ phiếu, trừ khi đi bỏ
phiếu cho ông bạn của bố, hay cho ông con
của ông bạn già cùng binh chủng. Cũng không
thể quên tuyệt đại đa số dân tỵ
nạn ta qua đây với hai bàn tay trắng, nhưng
với quyết tâm thành đạt, chú tâm lo làm
ăn kiếm sống, lo chuyện ăn học của
con cái, không muốn nằm ngửa ch́a tay xin trợ
cấp, không rảnh xía vào chuyện chính trị
Mỹ là chuyện mà nhiều người vẫn coi là
chuyện… thừa giấy vẽ voi không liên quan ǵ
đến ḿnh. Nhưng lư do
chính tiếng nói cộng đồng Việt rất
nhỏ vẫn là thiếu đoàn kết. Người
ta nói với dân Tầu, một người nổi lên,
cả họ công kênh lên cao hơn; với dân Việt,
một người ngoi lên, cả họ xúm lại lôi
chân xuống. Thành phố
Westminster có một ông gốc Việt làm thị trưởng,
cộng đồng phấn khởi chăng? Thưa không,
v́ ông này cũng là thị trưởng duy nhất
của Cali bị truất nhiệm, phải ra tranh
cử lại, mà lại bị truất nhiệm không
phải bởi dân Mỹ trắng hay đen hay nâu ǵ, mà
bởi chính người đồng hương, cùng con
cháu bà Âu Cơ hết. Chuyện thật đáng
tủi hổ cho cả cộng đồng. Áo có dơ
th́ giặt trong nhà, đợi cuộc bầu tới tính
chuyện, sao lại phải đánh nhau tới truất
nhiệm? Nếu tính
theo tỷ lệ, có lẽ không có một khối dân nào
có nhiều hội đoàn, nhiều tổ chức
bằng dân Việt tỵ nạn. Hội đoàn
với một tá hội viên là chuyện b́nh thường,
tất cả đều có chức vị hết,
từ hội trưởng đến đệ nhất
phó hội trưởng, đến nhị, đệ
tam, rồi tổng thư kư, phó tổng thư kư, và
cả chục trưởng ban, mà việc để làm
th́ hai người đă thừa rồi.Ai cũng mê
bằng cấp và chức tước, như thể
chỉ có bằng cấp và chức tước mới
định giá được con người. Ai cũng
là sĩ hết. Các danh từ như tiến sĩ,
thạc sĩ, bác sĩ, dược sĩ, nha sĩ, văn
sĩ, thi sĩ, ca sĩ, ... luôn luôn phải đi kèm
theo tên, ngoại trừ trường hợp các... binh sĩ. Tỷ lệ dân
Mỹ đi bầu tổng thống, là cuộc bầu
được nhiều người tham gia nhất, luôn
luôn xấp xỉ cỡ 30% dân Mỹ(tổng
số phiếu của ông Trump và bà Hillary là 138 triệu
trên tổng số 320 triệu dân Mỹ). Nếu
chỉ tính trên số những người có quyền
đi bầu, không kể trẻ em, tù nhân,… th́ tỷ
lệ đi bầu lên được tới
khoảng 55%. Trong cộng
đồng tỵ nạn ta, kẻ này không có thống
kê chính thức, nhưng phỏng đoán có thể
nói nhiều lắm là 10%, hay 150.000 người
đi bầu. Tối đa là 200.000 người.
Muối bỏ biển so với 130 triệu dân
Mỹ. Đă vậy,
phần lớn dân tỵ nạn lại sống trong
những tiểu bang thiên hẳn về một bên
từ nhiều thập niên qua rồi. Chẳng hạn
như Cali hay Texas, Washington State hay Washington DC, những nơi
mà cho dù tất cả dân Việt ta đi bầu hay không
đi bầu cũng chẳng thay đổi được
kết quả. Một cách
hết sức thực tế, cộng đồng tỵ
nạn chúng ta chưa có tiếng nói chính trị tương
xứng với số lượng dân tỵ nạn,
với những đóng góp kinh tế của chúng ta, và
với vai tṛ ngày càng quan trọng của dân tỵ
nạn thế hệ hai và ba trong xă hội Mỹ. Nghe th́
thật là … nản thật. Tất cả là đánh
nhau v́ công cốc. Hay v́ thỏa măn tự ái cá nhân?
Nhất là trong cuộc chiến ‘sinh tử’ này
lại có thêm không biết bao nhiêu lính đánh thuê
từ Âu Châu, Úc Châu, Canada, Congo,… cũng nhào vô đánh
hội đồng chết bỏ luôn cho dù họ
chẳng ăn cái giải rút ǵ. Như vậy
th́ tất cả những ồn ào phe phái đánh nhau
chí tử v́ ủng hộ hay chống TT Trump có nghĩa
lư ǵ? Hoàn toàn vô bổ th́ sao phải choảng nhau
mạnh thế? Thật ra, dân tỵ nạn cũng có
tiếng nói chứ không phải hoàn toàn vô h́nh. Ít ra,
cũng có hai cách để hiện h́nh. Qua cuộc
bầu tổng thống và qua cuộc bầu quốc
hội. Trước
khi đi vào câu chuyện để xem chúng ta có thể
có tiếng nói bằng cách nào, ta phải xem lại
tại sao ta cần có tiếng nói, phải đi
bầu, phải dính dáng vào chính trị của xứ
‘người ta’? Phải nói
ngay nếu đi bầu chỉ v́ chuyện cảm tính,
cảm t́nh cá nhân, th́ tốt hơn hết ở nhà chơi
với con cháu hay coi phim bộ Hàn Quốc có lư hơn,
chứ không có cái lư do ǵ mà ta phải ra đứng
xếp hàng cả mấy tiếng đồng hồ -hay
lâu hơn nữa trong t́nh trạng cách ly hiện nay v́
dịch COVID- để bầu bán chỉ v́ ghét ông này
hay thích bà kia. Một lá phiếu thích hay ghét chẳng
ai biết tới, sao mất công vậy? Muốn cho
đỡ giận, mua h́nh người ḿnh ghét về xé
rồi đạp lên cho bơ ghét, hay mua h́nh người
ḿnh thích dán ngay giữa pḥng khách, ngày ngày đi qua cúi
đầu vái chào cũng tốt hơn. Có nhiều người
dẫy nẩy, hô hoán “Không, tôi không làm chính trị,
không muốn dây dưa đến chính trị”. Xin
lỗi, tất cả những dân liều mạng
trốn chạy CS qua Mỹ tỵ nạn đều
đă ‘làm chính trị’ rồi, đă ‘bỏ
phiếu bằng chân’ rồi, và đă ra tuyên cáo
‘chống cộng, ủng hộ Mỹ’ rồi. Trong khi đó,
trong cuộc sống hiện tại, chính trị ở
Mỹ chính là cuộc sống đó. Trong cái thành đồng
của dân chủ này, người dân là người
đi bầu cho những người có quyền lấy
những quyết định có hậu quả lớn
trong cuộc sống của chúng ta. Khác xa dưới
chế độ CS khi mà tiếng nói của dân đúng
là có zero giá trị, v́ tất cả đều do đám
chóp bu trong đảng quyết định hết,
bất chấp ư dân. Chẳng
hạn, quư vị muốn bớt đóng thuế th́ hăy
rủ nhau đi bầu cho ông A là người chủ trương
bớt thuế, ngược lại, quư vị muốn
nhiều tiền trợ cấp th́ đi bầu cho bà B
là người chủ trương trợ cấp đủ
loại cho tất cả mọi người. Nếu người
quư vị chọn được nhiều người
bầu, có nhiều phiếu hơn th́ ư muốn của
quư vị sẽ được toại nguyện. Đóng
thuế chính là chuyện chính trị rồi. Quư vị
có muốn dính dáng hay không dính dáng cũng vậy, chính
trị đă bám chặt vào người quư vị
rồi. Việc tham gia
vào chính trị có thể khởi đầu từ
‘chuyện nhỏ’ trước, tức là trong tầm
mức địa phương hay tiểu bang, đi
bầu và hơn thế nữa, ra ứng cử
những trách nhiệm cấp địa phương và
tiểu bang. Từ hơn
một chục năm gần đây, đă có nhiều
người gốc Việt tỵ nạn tham gia trực
tiếp vào guồng máy chính trị Mỹ, nhưng
đáng tiếc thay, vai tṛ của các chính khách này
vẫn c̣n rất yếu. Ở cấp
liên bang, trong khi đă có một bà gốc Thái làm thượng
nghị sĩ (bà Tammy Duckworth của tiểu bang
Illinois), môt bà gốc Tầu làm bộ trưởng, th́
ta chưa có ai và trong tương lai gần cũng chưa
thấy ai có triển vọng ǵ. Trong Hạ
Viện liên bang, trước đây ta có một ông
Andrew Cao ‘ngáp’ được một nhiệm kỳ dân
biểu đúng hai năm rồi biến mất, bây
giờ th́ có một bà làm dân biểu DC tại Orlando,
nhưng bà này là ‘Mỹ con’ 100%, lấy tên
Mỹ, chỉ nói chuyện tiếng Mỹ, có quan điểm
cấp tiến cực đoan khác rất xa khối người
Việt, chủ trương chấp nhận phá thai cho
tới ngày sanh luôn. Biết đâu chừng bà này nh́n
bản đồ cũng chẳng biết VN ở đâu
nữa. Trong khi các cộng đồng nhỏ xíu Somalia
và Palestine đều đă có được dân
biểu liên bang rất có ảnh hưởng là các bà
Ilhan Omar và Rashida Tlaib. Dân Cuba qua Mỹ trước chúng
ta chỉ khoảng 15 năm, đă có cả lô
ứng cử viên tổng thống, thượng
nghị sĩ, dân biểu, thống đốc,… Nôm na
ra, tiếng nói của cộng đồng Việt ở
cấp liên bang là đúng zero! Ở cấp dân
biểu tiểu bang th́ tôi chỉ biết có một ông
ở Texas và một bà ở Massachusetts thôi, ngoài
ra, không rơ. Trước đây cũng có một bà
nghị sĩ tiểu bang tại Cali nhưng không
thọ. Cấp địa phương th́ có một
số thị trưởng, nghị viên thành phố,…
nhưng ít triển vọng đi xa hơn. Tiếng nói
thật rất yếu. Trở lại
vấn đề cộng đồng tỵ nạn
thật sự có thể có tiếng nói hay không, tất nhiên là có, tuy giới hạn, trong
cuộc bầu tổng thống và trong các cuộc
bầu quốc hội và bầu tiểu bang và địa
phương. BẦU TỔNG THỐNG Trong các
cuộc bầu tổng thống, ta có thể có
tiếng nói nếu hiểu rơ thể thức bầu
cử Mỹ. Xin nhắc
lại, Mỹ
bầu tổng thống một cách gián tiếp qua
việc bầu cử tri đoàn đại diện cho
tiểu bang đi bầu tổng thống. Nói cách khác, là
các tiểu bang đi bầu tổng thống của liên
bang. Tính theo tiểu bang th́ như vừa viết, có
những tiểu bang ngả hẳn về một phe, DC
hay CH, trong đó tiếng nói của cộng đồng
tỵ nạn là đúng … zero. Nhưng cũng có
nhiều tiểu bang mà số phiếu hai bên ngang
ngửa, do đó một ứng cử viên có thể
thắng/thua với số phiếu khác biệt có khi
rất nhỏ, do đó đây là những nơi ta có
thể có tiếng nói. [Muốn
biết thêm về thể thức bầu tổng
thống, xin mời đọc: https://diendantraichieu.blogspot.com/2020/02/bai-112-tim-hieu-to-chuc-bau-cu-tong.html ] Chắc
hẳn chưa ai quên năm 2000, TT Bush con sau khi đếm
phiếu đi đếm phiếu lại cả tháng
trời, đă thắng PTT Al Gore đúng 537 phiếu,
mang lại cho ông chiến thắng trên cả nước
luôn. Nói trắng ra, ông Bush con đă là tổng
thống nhờ đúng hơn 500 phiếu trong
một nước với hơn 320 triệu dân.
Các cụ gọi đây là chuyện con ruồi làm
lệch cán cân. Nói vậy
để thấy có những tiểu bang mà khác
biệt vài trăm phiếu có thể quyết định
ai là người sẽ vào Ṭa Bạch Ốc. Nghĩa là
cộng đồng Việt tỵ nạn với trên dưới 200.000 người
đi bầu, vẫn có thể có tiếng nói quyết
định trong cuộc bầu tổng thống, nếu
chọn đúng ‘chiến trường’, nghĩa là
phải có tiếng nói đúng chỗ, đúng tiểu
bang. Hiện nay, có
xấp xỉ một chục tiểu bang có thể
ngả qua DC hay CH, chưa ai biết được.
Đó là các tiểu bang Arizona, Florida, Iowa, Michigan, Nevada,
New Hampshire, North Carolina, Ohio, Pennsylvania, Wisconsin. Đó là các
tiểu bang mà tiếng nói của cộng đồng có
thể có hậu quả. Trong thời
gian qua, ta đă thấy có nhiều nhóm Việt tỵ
nạn được thành lập để ủng
hộ ứng cử viên tổng thống. Muốn
khỏi lăng phí công sức, tiền bạc th́ cần
phải tập trung nỗ lực tại những nơi
mà tiếng nói có thể có hậu quả, tức là
tại những tiểu bang trên. Chứ ra sức hô hào
tại những nơi như Bolsa, Bellaire, Eden,… th́
chỉ là công dă tràng, vô ích cho dù đó là nhưng nơi
tập trung đông đảo người Việt. BẨU QUỐC HỘI VÀ CÁC TRÁCH NHIỆM ĐỊA
PHƯƠNG
Thế th́ ngày
bầu cử, dân tỵ nạn ta tại những
tiểu bang khác, đỏ xậm hay xanh lè phải
nằm nhà coi phim bộ Hàn Quốc sao? Không, v́ vẫn
có tiếng nói quan trọng trong các cuộc bầu
cử khác, như bầu quốc hội liên bang, hay
bầu cấp tiểu bang và cấp địa phương. Trước
hết là chuyện bầu quốc hội liên bang. Trong thể
chế chính trị Mỹ, tổng thống có
rất nhiều quyền, nhưng cũng vẫn cần
phải có sự hợp tác của quốc hội. Vai
tṛ của các nghị sĩ, dân biểu liên bang hết
sức quan trọng, nếu đa số cùng đảng
với tổng thống th́ sẽ giúp tổng thống
thi hành chính sách của ông và của đảng
của ông. Ngược lại, nếu phe đối
lập nắm đa số th́ có làm tổng thống cũng
như không, chỉ ngồi căi nhau mà chẳng làm ra tṛ
trống ǵ. Hoặc giả muốn làm được ǵ,
cần phải trả giá, nhượng bộ hay đổi
chác với phe đối lập, chứ không thể làm
hoàn toàn theo ư ḿnh hay đảng ḿnh. Do đó,
tại những tiểu bang như Cali hay Texas, cộng
đồng tỵ nạn ta vẫn có thể có
tiếng nói khi đi bầu quốc hội liên bang,
để bầu cho các đồng minh của tổng
thống để giúp ông, hay địch thủ
của ông để cản ông. Trong phạm vi tiểu
bang th́ không nhất thiết có chuyện hoàn toàn
lệ thuộc vào một đảng như bầu
cử tổng thống. Chẳng hạn như ở
Cali, vẫn có nhưng dân biểu CH, hay ở Texas,
vẫn có dân biểu DC. Dù vậy, cũng phải nói
ngay, chỉ có hậu quả trong việc bầu dân
biểu liên bang thôi, chứ ở cấp thượng
nghị sĩ th́ cũng giống như ở cấp
tổng thống, tức là TNS CH th́ vô phương
thấy trong các tiểu bang DC như Cali hay New York, hay TNS
DC th́ không thể có ở Texas hay Idaho. Xuống thêm
một cấp, cộng đồng tỵ nạn ta có
thể có tiếng nói lớn trong những khu đông dân
tỵ nạn như Cali, Texas, Maryland, Virginia, Washington
State,… khi ta đủ đoàn kết để bầu
các chức vụ tiểu bang (dân biểu và
nghị sĩ) và địa phương (nghị
viên, thị trưởng,…) Nếu
thật sự đoàn kết, trong một quận như
Orange ở Cali, nơi mà dân Việt chiếm tới
gần 10% dân số, người Việt đáng
lẽ phải có tiếng nói lớn hơn nhiều. Do đó, ngoài
việc bầu tổng thống, dân ta vẫn cần tích
cực đi bầu. Trong thể chế dân chủ
thực sự của Mỹ, đó là cách duy nhất
để ta có thể bảo vệ quyền lợi
một cách hữu hiệu nhất. VŨ LINH |