TIN GIỜ CHÓT: Tối thứ Sáu 6/1/2023, ông
McCarthy cuối cùng đă đắc cử chủ
tịch hạ viện sau khi 6 dân biểu khối
MAGA đồng ư bỏ phiếu 'hiện diện', giúp
giảm số phiếu cần thiết để đắc
cử xuống 214, và ông McCarthy đắc cử
với 216 phiếu. Có tin ngay trước khi bỏ
phiếu ṿng thứ 15, ông Trump đă gọi điện
thoại và nói chuyện với từng người
trong nhóm đó.
Bài này được viết trước khi có tin này,
nhưng vẫn cần thiết để quư độc
giả hiểu rơ câu chuyện.
------------
Bầu cử quốc hội đầu
tháng 11 vừa qua, phe DC đại bại, mất
thế đa số trong hạ viện vào tay phe CH. Ngày
thứ Ba đầu tuần rồi, hạ viện
nhiệm kỳ mới họp phiên họp đầu tiên,
trên nguyên tắc để làm hai việc hết
sức b́nh thường, coi như cho có lệ,
chẳng có ǵ đáng nói: đó là bầu chủ
tịch hạ viện để ông/bà này chủ
tọa lễ tuyên thệ tập thể cho tất
cả các dân biểu mới được bầu. Tượng
trưng cho có, sau đó, về nhà tiếp tục ăn
nhậu mừng năm mới. Chuẩn bị cho các công
việc phải làm trong hai năm tới.
Thế nhưng chuyện coi dzậy mà
hổng phải dzậy.
Chiến thắng của CH có thể
sẽ biến thành thảm họa vĩ đại cho
đảng này. Và cho cả nước luôn. Nhờ công
lao của chính các vị dân biểu CH.
Hạ viện nhiệm kỳ mới, trong
ngày họp đầu tiên, 3/1/2023, tổ chức
bầu chủ tịch hạ viện. Để rồi
kẹt cứng tại chỗ luôn cho tới.....
Thật ra, trước ngày đó, các chuyên
gia đă tiên đoán có thể có chút rắc rối,
nhưng không một ai nghĩ đến thảm họa
như đă và đang xẩy ra.
DIỄN TIẾN
Phiên họp đầu tiên, bầu
chủ tịch lần đầu tiên. Tất cả các
dân biểu DC nhất trí bầu cho ông dân biểu da
đen Hakeem Jeffries, lăng đạo khối DC vào chức
chủ tịch hạ viện. Ông này được 212
phiếu (có 213 dân biểu DC, nhưng một vị
mới qua đời bất đắc kỳ tử sau
khi mới được bầu), thiếu 6 phiếu
mới đủ 218 phiếu để đắc
cử chủ tịch hạ viện. Bên CH có 222 dân
biểu, tức là thừa tới 4 phiếu để dân
biểu Kevin McCarthy, lănh đạo khối CH, đắc
cử chủ tịch hạ viện. Dễ ợt?
Biểu quyết, rồi đếm phiếu, rồi khám
phá ra ông McCarthy chỉ được có 203 phiếu,
nghĩa là ít phiếu hơn ông Jeffries, v́ đă có 19 dân
biểu CH chống ông McCarthy, thiếu tới 15
phiếu.
Trái: ông Jeffries; phải: ông McCarthy
Lần đầu tiên từ đúng 100 năm
nay mới có chuyện ứng cử viên của đảng
nắm đa số ra tranh cử chủ tịch hạ
viện KHÔNG đắc cử ngay ṿng đầu.
Việc ông McCarthy phải trải qua hơn cả tá ṿng
bầu cũng là chuyện chưa từng xẩy ra
gần 200 năm qua. Phe cấp tiến hư hửng nêu
những kỷ lục này để bôi bác phe CH.
Thật ra việc nêu yếu tố
lịch sử không chính xác, v́ đă không tính việc
vai tṛ của chủ tịch hạ viện đă thay
đổi hoàn toàn. Trước đây, chủ tịch
hạ viện chỉ đóng vai tṛ 'hành chánh', không khác
ǵ vai tṛ của bà Cheryl Johnson hiện đang chủ
tọa các phiên họp bầu bán của hạ
viện. Bà Johnson là một viên chức hành chánh
với chức danh 'Clerk of the House', tương
đương với chức tổng thư kư hạ
viện, do bà chủ tịch hạ viện Pelosi bổ
nhiệm năm 2019, chẳng có quyền hạn ǵ. Trong
khi bây giờ, vai tṛ chủ tịch hạ viện đă
biến đổi, trở thành một chính trị gia
cực kỳ quyền thế, với quyền 'viết'
nghị tŕnh hạ viện cũng như bổ
nhiệm thành viên tất cả các ủy ban. Quyền hành
của chủ tịch hạ viện lớn hơn xa
quyền của PTT hay lănh đạo khối đa
số thượng viện, chỉ thua quyền hạn
của tổng thống thôi. Nghĩa là trước
đây, chẳng ai thắc mắc ai làm chủ tịch
hạ viện, bây giờ, bất th́nh ĺnh biến thành
vấn đề sinh tử, đánh nhau chết bỏ.
Năm 1855, đă có kỷ lục bầu
tới 133 ṿng trong 2 tháng liền mới ra được
chủ tịch. Tuy nhiên khi đó là vài năm trước
nội chiến, cả nước Mỹ đang tranh căi
túi bụi về chuyện nô lệ da đen, và hai
ứng cử viên của hai chính đảng ngang
ngửa phiếu của nhau, không như bây giờ là
chuyện nội bộ một đảng có nội
chiến. Nếu bây giờ chỉ là cuộc bầu
giữa ông Jeffries và ông McCarthy th́ ông McCarthy đă
thắng ngay ṿng đầu, khỏi rắc rối.
Không ai đạt được con số 218
phiếu để đắc cử. Trong ṿng bầu
thứ nh́, tất cả 19 phiếu chống McCarthy
đă được dồn qua cho dân biểu MAGA Jim
Jordan, cho dù chính ông này ủng hộ và bỏ phiếu
cho ông McCarthy. Ṿng ba c̣n tệ hơn, số phiếu
của ông Jordan bất ngờ tăng lên thêm 1, tới
20 phiếu.
Theo luật hạ viện, muốn đắc
cử phải có hơn 50% số phiếu của
tất cả những dân biểu hiện và biểu
quyết. Hiện nay đang có 434 dân biểu hiện
diện và bầu chủ tịch, do đó muốn làm
chủ tịch, phải có ít nhất 218 phiếu.
Nếu số dân biểu hiện diện ít hơn,
hay bỏ phiếu ít hơn, th́ số phiếu đắc
cử cần thiết cũng giảm theo. Lấy ví
dụ, có 30 dân biểu không đến họp, hay
họp mà bỏ phiếu trắng, th́ con số
phiếu được kể chỉ là 404 và số
phiếu cần thiết chỉ c̣n là 202.
Cuộc bầu tiếp tục không
ngừng, qua tới ṿng thứ 13 ngày thứ Sáu 6/1 th́
15 ông bà bảo thủ đă chuyển qua ủng hộ
ông McCarthy, tuy nhiên vẫn chưa đủ túc số v́
c̣n 6 dân biểu khối MAGA quá khích nhất quyết
chống. Tuy nhiên ông McCarthy chỉ cần thêm đâu 2
phiếu nữa thôi. Điều đ́nh trong hậu trường
tiếp tục.
6 db 'tử thủ' chống McCarthy:
từ trái: Matt Gaetz (FL), Eli Crane (AZ),
Matt Rosendale (MT), Lauren Boebert (CO), Andy Biggs (AZ), Bob Good (VA)
ÔNG MCCARTHY
Trước hết, nói sơ qua về ông
McCarthy. Ông này trong thời gian phe CH ở trong khối
thiểu số, đă được nhất trí
bầu làm lănh đạo khối CH trong hạ viện.
Nhưng bây giờ, ra tranh cử chức chủ tịch
hạ viện th́ lại bị chống đối
kịch liệt bởi một thiểu số đồng
chí CH rất cứng rắn, đ̣i hỏi những
điều kiện cực khó mà không chịu nhượng
bộ một ly nào, bất kể việc ông McCarthy
đă liên tục nhượng bộ.
Ông Kevin McCarthy sanh năm 1965, năm nay 58
tuổi. Ông là dân California, thành phố Bakersfield. Đắc
cử dân biểu lần đầu tiên cuối năm
2006, nhậm chức đầu năm 2007 cách đây 16
năm, tức là đă tái đắc cử 8 lần.
Trước đó, ông là dân biểu tiểu bang Cali. Ông
được bầu làm lănh đạo khối CH trong
hạ viên, đầu năm 2019.
Ông McCarthy là người có khuynh hướng
bảo thủ rơ ràng. Cũng là chính khách đầu tiên
của đảng CH công khai ủng hộ ông Trump khi ông
này mới ra tranh cử TT năm 2016. Ông cũng là dân
biểu CH đầu tiên tới thăm ông Trump tại
Mar-a-Lago sau khi ông Trump rời Ṭa Bạch Ốc năm
2021.
Trong tư cách dân biểu kỳ cựu
đă từng nhận những trách nhiệm lớn
nhất trong đảng CH, ông McCarthy nhẩy ra tranh
cử chủ tịch hạ viện sau khi CH chiếm
được thế đa số.
Ông Trump đă là một trong những chính
khách CH đầu tiên hưởng ứng, tuyên bố
ủng hộ ông McCarthy. Tuy nhiên, một số dân
biểu CH trong khối bảo thủ cực đoan
nhất, lại lên tiếng chống ông McCarthy đến
cùng.
AI CHỐNG? TẠI SAO?
Nói một khối dân biểu CH
chống ông McCarthy thật ra không chính xác lắm.
Chỉ có một thiểu sỗ rất nhỏ quá khích
nhất, đâu 4-5 dân biểu trong số 222 dân biểu
CH trong hạ viện chống cá nhân ông McCarthy thôi. C̣n
lại khoảng 15 dân biểu CH không chống cá nhân ông
McCarthy mà chỉ muốn áp lực để đưa
ra yêu sách này nọ của họ.
a. Khối cực đoan MAGA
Đây là khối dân biểu MAGA quá khích
nhất, cầm đầu bởi các dân biểu Matt
Gaetz (FL), Scott Perry (PA), và Lauren Boebert (CO). Họ công kích
cá nhân ông McCarthy và thề chống đến cùng v́
cho ông McCarthy này thuộc loại tắc kè đổi
mầu theo thời thế, không phải là bảo
thủ thật hay trumpist thật. Với khối này,
họ bác bỏ tất cả mọi điều đ́nh
hay nhượng bộ nào của ông McCarthy. Cái lạ là
họ sẵn sàng 'bất tuân chỉ thị' của chính
ông Trump kêu gọi tất cả nên ủng hộ và
dồn phiếu cho ông McCarthy để tránh việc hóa
phép biến một đại thành công của CH
chiếm được hạ viện, thành một
đại thất bại để DC chiếm
được chức chủ tịch hạ viện.
Việc ông Trump ủng hộ ông McCarthy
chứng tỏ ông Trump đă tính toán kỹ, thấy rơ
vai tṛ cực quan trọng và khó khăn của chủ
tịch hạ viện, và ông McCarthy chính là người
tương đối có khả năng, kinh nghiệm và
uy tín nhất, hơn xa mấy 'đệ tử
cuồng mê Trump' như Matt Gaetz hay Lauren Boebert. Ngay cả
những dân biểu thật sự ủng hộ Trump nhưng
chín chắn hơn như Jim Jordan, Marjorie Taylor Greene,.. cũng
đă nhất trí ủng hộ ông McCarthy.
Được hỏi về việc ông
Trump kêu gọi đoàn kết bầu cho ông McCarthy, bà
Lauren Boebert đă thẳng thừng công kích ngược
lại ông Trump, chất vấn tại sao ông Trump không kêu
gọi ông McCarthy rút lui mà lại bắt bà phải
ủng hộ ông ấy? Dân Biểu Matt Gaetz th́ nhún vai,
bác bỏ, cho rằng đó là ư kiến của ông
Trump, không phải ư kiến của ông Gaetz và ông không
có bổn phận phải làm mọi chuyện theo ư
của ông Trump. Chẳng những vậy, theo ông Gaetz th́
ông Trump rất dở về việc chọn người
và dùng người, luôn luôn chọn sai người,
chẳng hạn như đă chọn ông Barr, ông Mattis, và
bây giờ ông McCarthy. Thái độ 'bảo hoàng hơn
vua' của mấy tay MAGA quá khích nhất đưa
đến câu hỏi thật sự họ có phải
ủng hộ ông Trump không, hay chỉ là mượn tên
của ông để đạt được tham
vọng cá nhân của họ? Bây giờ đă là dân
biểu rồi, nên bất cần Trump? Phe cấp
tiến hư hửng khai thác ngay: Trump đă mất
hết uy quyền ngay cả trong đám MAGA cuồng
nhất.
Tại sao khối MAGA cực đoan thù ghét
ông McCarthy như vậy? Có thể v́ tham vọng cá nhân,
nhưng cũng có thể v́ ông McCarthy, trong biến
động biểu t́nh bao vây quốc hội ngày
6/1/2021, đă dám tuyên bố TT Trump trong tư cách TT,
phải chịu một phần trách nhiệm về
vụ biểu t́nh đó. Tuyên bố này đă
khiến nhiều người cuồng mê Trump quay qua
chống ông McCarthy một cách tuyệt đối,
rất vô lư. Đám MAGA này, đặc biệt là bà
Lauren Boebert, cũng đă tố ông McCarthy không nhiệt
t́nh ủng hộ họ nên họ đă gặp khó khăn
lớn trong cuộc bầu quốc hội vừa qua, như
bà Boebert đă thắng khít nút, phải đếm
phiếu lại. Tệ hơn nữa, đă khiến
nhiều ông bà MAGA nặng đă thất cử như bà
Kari Lake hay ông Don Bolduc chẳng hạn. Trong con mắt
của khối MAGA này, ông McCarthy chẳng những không
đáng tin, mà c̣n là con sâu con bọ trong đầm
lầy mà ông Trump cần tát cạn.
Tin kinh hoàng nhất là khối MAGA quá khích
này đă công khai tuyên bố sẵn sàng chấp
nhận dân biểu lănh đạo khối DC, ông dân
biểu cấp tiến cực đoan da đen Hakeem
Jeffries, làm chủ tịch hạ viện, chứ không
để cho McCarthy làm chủ tịch! Đúng là
hết ư khi chống báng cá nhân đă đi đến
t́nh trạnh sẵn sàng ngồi chung với kẻ thù
bất chấp quyền lợi cả đảng và
cả nước.
Không hiểu quư độc giả nghĩ sao,
chứ theo VL, việc làm này dường như chỉ
có tính cách hù dọa, tháu cáy chứ không thể thành
sự thật v́ việc đó nếu xẩy ra, sẽ
là tuyệt đỉnh của chuyện ân oán cá nhân vô
trách nhiệm nhất, điên khùng nhất. Chủ
tịch hạ viện là người có quyền bổ
nhiệm các thành viên các ủy ban, và quan trọng hơn
xa, là người có quyền định đoạt chương
tŕnh nghị sự, chẳng hạn cho biểu quyết
chuyện ǵ, hay cho điều tra hay ngưng điều
tra chuyện ǵ. Hăy tưởng tượng phe DC làm
chủ tịch hạ viện xem chuyện ǵ sẽ
xẩy ra. Việc đầu tiên là các điều tra
về Trump sẽ tiếp tục và tất cả các
toan tính điều tra về cha con Biden sẽ bị
vứt vào thùng rác. Đó có phải là chuyện đám
MAGA cuồng này muốn không?
CH nắm đa số mà lại để
DC làm chủ tịch hạ viện th́ đảng CH
đă đúng là tự đào hố chôn sống chính
ḿnh.
Vài con vẹt dốt phịa tin đám
MAGA này tuân lệnh của Trump, cố tŕ hoăn để
cản không cho hạ viện thông qua kế hoạch
viện trợ quân sự cho Ukraine v́ Trump thân Putin,
muốn chặn việc viện trợ vũ khí cho
Ukraine chống Nga. Như vậy th́ con vẹt này
giải thích thế nào về chuyện Biden và phe DC hư
hửng mừng bế tắc của CH? Nhiều cụ
vẹt trước đây đọc quá nhiều
chuyện phong thần Tầu nên rất nhiều trí tưởng
tượng lăng nhăng.
b. Khối bảo thủ cực đoan
Ngoài đám thiểu số trên, c̣n
một nhóm khác chống ông McCarthy, nhưng một cách
chính đáng hơn và nghiêm chỉnh hơn. Đó là
khối khoảng 15 dân biểu bảo thủ nhất.
Chính xác hơn, khối này không chống cá nhân ông
McCarthy, mà họ không bỏ phiếu cho ông chỉ v́
muốn áp lực lên ông để đạt được
một số yêu sách, đ̣i hỏi của họ.
Đây là khối đă và đang điều đ́nh
với ông McCarthy.
Họ đ̣i hỏi những ǵ?
Trước hết, họ đ̣i hỏi
khối bảo thủ của họ phải có tiếng
nói lớn và mạnh hơn trong việc ra luật
mới, hay cản luật của Biden và phe cấp
tiến đề nghị. Một cách cụ thể,
họ đ̣i phải có sự hiện diện của
khối bảo thủ trẻ này trong các ủy ban quan
trọng nhất của hạ viện trong việc
ấn định các chính sách kinh tế lớn của
cả nước, đặc biệt là các ủy ban có
vai tṛ lớn trong ngân sách và kinh tế như Ways and
Means Committee, hay Appropriations and Rules Committee.
Đ̣i hỏi rất khó cho ông McCarthy
đáp ứng. Trong hạ viện cũng như thượng
viện, có vấn đề 'thâm niên' của các dân
biểu. Những ghế trong các ủy ban quan trọng
thường được dành cho các dân biểu thâm
niên hơn, trong khi các dân biểu trẻ, mới đắc
cử thường được cho vào các ủy ban tương
đối nhẹ kư hơn. Ông McCarthy trên nguyên
tắc, có toàn quyền bổ nhiệm các đồng
nghiệp vào các ủy ban, nhưng dù sao cũng phải
tôn trọng cái tôn ti trật tự này nếu không
muốn mất hết hậu thuẫn của đại
đa số các dân biểu thâm niên.
Ở đây, cũng phải hiểu yêu sách
của đám bảo thủ này không phải vô căn
cứ hay vô lư. Mới đây, khối này đă
hết sức bất măn khi thấy các dân biểu CH lăo
làng 'dĩ ḥa vi quư' đă đồng ư phê chuẩn cái
ngân sách khổng lồ 1.700 tỷ do chính quyền Biden
và phe DC đưa ra. Khối bảo thủ là khối
chủ trương cân bằng ngân sách, giảm công
nợ, bác bỏ Nhà Nước Vú Em đại bàng, không
cấp nhận tung cả ngàn tỷ qua cửa sổ.
Họ cho rằng các chi tiêu vung vít của khối DC mà
các bô lăo CH ủng hộ là vô trách nhiệm, đă
đưa công nợ lên mức ngập đầu cho
cả nước, và đẻ ra nạn lạm phát,...
là những chuyện không thể chấp nhận
được. Họ muốn được vào các
ủy ban quan trọng để ngăn chặn những
việc này. V́ nguyên tắc bảo thủ chứ không
phải v́ chống đối cá nhân ông McCarthy.
Việc chống đối ông McCarthy trên
căn bản này có thể là chính đáng, khó trách
được họ. Tuy nhiên, đến một lúc nào
đó th́ khối này cũng phải chấp nhận
thực tế, thảo luận, tương nhượng
chứ không thể ngoan cố khư khư không nhượng
bước. Cuộc khủng hoảng lănh đạo
trong đảng CH có thể giải quyết được
hay không phần lớn do khối dân biểu bảo
thủ này quyết định (Tin giờ chót, ngày
thứ Sáu 6/1, khối này đă đạt được
thỏa thuận và đă bỏ phiếu ủng hộ
ông McCarthy).
Một dân biểu trong khối bảo thủ
này cho rằng cải cách trong các thủ tục
biểu quyết mà họ đ̣i hỏi, cũng như
sự hiện diện của khối bảo thủ
trong các ủy ban quan trọng nhất là vấn đề
nguyên tắc căn bản, bảo vệ lập trường
của khối bảo thủ, bảo vệ các chính sách
bảo thủ, không phải là chuyện đảng phái,
hay tranh dành ghế ǵ, là chuyện phải làm và làm
một cách dứt khoát. Không thể chấp nhận
cải cách nửa vời để rồi sau đó
lại thấy t́nh trạng... vẫn như cũ.
Khối này cho rằng ông McCarthy vẫn chỉ là rượu
cũ b́nh mới thôi, trong khi họ muốn đổi
luôn cả b́nh lẫn rượu.
Trên căn bản, dĩ nhiên nghe rất
hợp lư, đúng theo các lư luận rất dẻo lưỡi
của các chính trị gia. Nhưng thực tế chưa
hẳn như vậy.
Việc tranh dành ghế trong các ủy ban
là vấn đề hết sức then chốt, và có
thật, v́ tất cả các dân biểu đều
muốn có ghế to trong các ủy ban lớn, để
sau này, có dịp khoe công với cử tri khi ra tranh
cử lại. Chuyện b́nh thường thôi. Trong trường
hợp ông McCarthy, v́ ông này tương đối
yếu thế khi đảng CH nắm được
thế đa số rất mỏng, rất lỏng
lẻo, th́ đó chính là cơ hội ngàn vàng để
'tranh đấu' cho quyền lợi của chính ḿnh, hay
nói cho oai hơn, tranh đấu cho quyền lợi
của quan điểm và lập trường của
khuynh hướng bảo thủ nói chung.
Một chuyện thật ngộ nghĩnh,
đáng kể ra ở đây. Florida có dân biểu CH da
đen, ông Byron Donalds. Ông này là tay mơ, mới đắc
cử dân biểu cuối năm 2020. Ban đầu ông
ủng hộ và bỏ phiếu cho ông McCarthy. Nhưng
qua ṿng nh́, đổi ư bỏ phiếu cho... chính ḿnh,
được đâu đúng một phiếu. Qua
mấy ṿng sau, sau khi những phiếu chống McCarthy
được dồn cho dân biểu MAGA Jim Jordan và
bị ông này từ chối không nhận v́ ông ủng
hộ ông McCarthy, th́ các phiếu chống ông McCarthy
lại được dồn hết cho ông Donalds,
một bằng chứng hiển nhiên về tính
thiếu nghiêm chỉnh, vô trách nhiệm của
những dân biểu chống McCarthy. Được
hỏi ông có muốn làm chủ tịch hạ viện
không, ông Donalds cười, cho biết KHÔNG, ông không
muốn làm chủ tịch, nhưng sẽ nhận làm thành
viên một ủy ban lớn nào đó. Có phải đó
chính là mục đích tối hậu của những
chống đối ông McCarthy không? Trong ṿng bầu
thứ 13, ông Donalds đă bỏ phiếu cho ông McCarthy.
GIẢI PHÁP NÀO?
Gần đây, DĐTC đă từng bàn
phe CH với thế đa số quá nhỏ sẽ bị
một thiểu số rất nhỏ vài dân biểu
bắt bí dễ dàng. Là chuyện đúng là đang
xẩy ra. Khối CH lo cấu xé nhau, dành quyền
lợi cá nhân và quyền lợi phe phái, bất cần
biết hậu quả sẽ tai hại như thế nào,
chỉ làm lợi cho phe DC. Cái bệnh chia rẽ
giữa cả nửa tá phe cánh như DĐTC đă bàn,
sẽ giết đảng CH, cho dù chiếm được
hạ viện. B́nh loạn dza cấp tiến cực
đoan James Carville nhận định đảng CH
đang tự sát, có lẽ không sai lắm. Cái bệnh
chia rẽ giữa cả nửa tá phe cánh như DĐTC
đă bàn, sẽ giết đảng CH, cho dù chiếm
được hạ viện.
Đảng CH tự sát v́ đảng này
sẽ hiện nguyên h́nh như một đảng
cực kỳ rối loạn, trong đó cánh cực
hữu MAGA quá khích nhất đă hoàn toàn thống
trị, khiến cả đảng bị tê liệt, không
thỏa thuận được ǵ trong trách nhiệm lo
chuyện dân chuyện nước.
Dân Mỹ nói chung có quan điểm chính
trị ôn ḥa, sẽ không bao giờ chấp nhận
một khuynh hướng quá khích nào. Đảng DC dưới
cụ Biden đang mất hậu thuẫn mạnh v́
đi quá xa về hướng tả. Cũng vậy,
đảng CH nếu đi quá xa về hướng
hữu, sẽ mất hậu thuẫn của dân Mỹ
dễ dàng.
Cho dù không có bầu cử cho tới năm
2024, th́ ít nhất trong ngắn hạn từ đây
tới đó, đảng CH sẽ v́ nội chiến,
chẳng làm nên tṛ trống ǵ, để rồi
tới bầu cử năm 2024, sẽ ra tŕnh diện
với cử tri với bảng thành tích trắng tinh.
Các dân biểu chống, phần lớn là
trong khối bảo thủ, muốn có tiếng nói
lớn và mạnh hơn qua vài thay đổi thủ
tục điều hành quốc hội.
Cái nguy khổng lồ mà khối chống
đối ông McCarthy không chịu nh́n thấy là
cuộc nội chiến CH này có những hậu quả
cực kỳ tai hại hơn xa những tai hại
vừa nêu trên, và những giải pháp thấy
được hiện nay đều chẳng có cái nào
coi được hết.
- Trường hợp lạc quan nhất, cuối cùng th́
các phe cánh sẽ t́m được đồng
thuận nào đó và chấp nhận ông McCarthy làm
chủ tịch. Thực tế, cái đồng thuận
này chỉ có thể có khi ông McCarthy chấp nhận
những nhượng bộ thật lớn. Để
rồi cái ghế ông chiếm được sẽ là
ghế ba chân, hết sức lỏng lẻo mà ông có
thể té bất cứ lúc nào v́ bất cứ lư do nào.
Nghĩa là chủ tịch hạ viện McCarthy sẽ là
chủ tịch yếu nhất lịch sử hạ
viện.
Một trong những đ̣i hỏi của
phe chống đối mà ông McCarthy đă phải nhượng
bộ là 'chỉ cần đúng một dân biểu
đ̣i hỏi là chủ tịch hạ viện sẽ
phải cho biểu quyết xem ông chủ tịch hạ
viện có c̣n xứng đáng được ngồi
ghế này tiếp tục hay không'. Theo quy luật
hiện hành, phải có đa số dân biểu
thuộc khối đa số mới có được
biểu quyết này, bây giờ chỉ cần MỘT dân
biểu! Ông McCarthy đă mím môi chấp nhận, mà
đám chống đối vẫn chưa thỏa măn.
- Trường hợp xấu hơn là một dân
biểu CH nào khác sẽ được bầu làm
chủ tịch. Đây là trường hợp nhiều
người mong muốn, nhưng bảo đảm
sẽ xấu hơn trường hợp trên. Chỉ v́
bất cứ dân biểu nào khác ông McCarthy ra làm
chủ tịch, sẽ c̣n yếu thế hơn xa ông
McCarthy. Nghĩa là chỉ c̣n ngồi ghế... hai chân
chứ không c̣n ba chân nữa. Chỉ v́ ông này, cũng
chẳng khác ǵ cụ Biden, chỉ là bung xung, con rối
mà các phe phái chấp nhận v́ phe phái nào cũng nghĩ
ông này mắc nợ họ nên sẽ dễ xoay
chuyển hơn, làm con rối dễ bảo hơn.
Để rồi cuối cùng, đảng CH sẽ
rối loạn hơn tơ ṿ, suốt ngày đánh
đá lẫn nhau trong nội bộ, đưa đến
việc đảng DC sẽ thực sự nắm
quyền, thành công hơn v́ đoàn kết nhất trí
hơn, luôn luôn có tối thiểu 212 phiếu.
- Trường hợp quái dị nhất: dân biểu
MAGA Matt Gaetz tung ra đề nghị mà bà 5 Sa Đéc
chắc sẽ phán "ông Mát Ghết này chắc nói
dzởn chơi": bầu ông Trump làm chủ tịch
hạ viện. Trên nguyên tắc, chủ tịch hạ
viện không bắt buộc phải là dân biểu, do
đó, ông Trump có thể được bầu làm
chủ tịch. Trên thực tế, ông Trump nếu
muốn làm chủ tịch hạ viện, đă có
thể thành công rất dễ dàng, bằng cách ra tranh
cử dân biểu, đắc cử dễ dàng, rồi
trong tư thế dân biểu, ra tranh cử chủ
tịch. Khi mà gần 90% các dân biểu CH hiện nay
đă là những người được ông
hậu thuẫn trong cuộc vận động bầu
cử vừa qua th́ việc ông đắc cử
chủ tịch dường như dễ hơn trở bàn
tay. Hiển nhiên là ông Trump đă không muốn cái
ghế này, là cái ghế ngồi sau lưng Biden và
cả sau lưng bà Kamala luôn.
Tuy nhiên, đó là suy nghĩ b́nh thường,
trong khi không có ǵ b́nh thường nơi ông Trump
hết. Ông Trump mà làm chủ tịch hạ viện th́
bảo đảm cụ Biden sẽ từ bị thương
tới chết, một kịch bản không thể nào
hấp dẫn hơn, tuy hầu như xác xuất thành
sự thật chỉ là... zero.
- Trường hợp tương đối 'ôn ḥa',
kiểu 'ḥa hợp ḥa giải dân tộc': CH điều
đ́nh với DC, đưa ra một CH ôn ḥa
được hậu thuẫn của cánh bảo
thủ DC, đổi lấy một số điều
kiện của DC. Đây có vẻ là giải pháp
nhiều người ôn ḥa cổ vơ, nhưng rất
đáng nghi ngờ v́ phe DC sẽ có những điều
kiện gắt gao v́ họ nghĩ họ đă nắm
được 'yết hầu' của CH.
- Trường hợp tệ nhất: ông DC Jeffries sẽ
đắc cử làm chủ tịch hạ viện. Có
ít ra là ba trường hợp hợp có thể xẩy
ra:
Đám MAGA quá khích sẽ nhẩy rào, ủng hộ ông
Jeffries như họ đă đe doạ.
Đám CH ôn ḥa, bực ḿnh với những xâu xé
nội bộ, kéo dài vô tận, việc nước
chẳng ai lo, sẽ nhẩy rào, ủng hộ ông DC
Jeffries để hạ viện quay qua lo việc nước.
Ngay cả ông McCarthy, bị áp lực quá mức, cũng
có thể sẽ điều đ́nh với khối DC,
ủng hộ ông Jeffries nếu ông McCarthy đạt
được nhượng bộ lớn nào đó
từ ông McCarthy, hay ngược lại, điều
đ́nh để phe DC chấp nhận ông McCarthy sau khi
ông này đă nhượng bộ chuyện lớn nào
đó, chẳng hạn, như ủng hộ các
chuyện vung tiền ra cửa sổ của Biden, hay
cản không cho hạ viện điều tra về cha
con Biden.
Cuộc bầu bán này có thể kéo dài
bao lâu? Chẳng ai có câu trả lời v́ luật
quốc hội không có ghi giới hạn thời gian nào.
Cho đến khi bài này được viết th́ đă
kéo dài 4 ngày rồi. Trong lịch sử Mỹ, đă có
nhiều lần hạ viện phải bỏ phiếu
cả trăm lần trong cả 2-3 tháng mới bầu
được chủ tịch.
Hậu quả cụ thể là trong khi
bầu chủ tịch không được th́ tất
cả mọi chuyện đều ngưng tại
chỗ, không có dân biểu nào được tuyên
thệ nhậm chức, sẽ không có bàn thảo hay
biểu quyết bất cứ chuyện ǵ. Coi như không
có hạ viện. Sẽ chẳng có cuộc điều
tra nào về cha con Biden, nhưng cụ Biden cũng
chẳng thông qua được bất cứ dự
luật nào, kể cả ngân sách, v́ không có hạ
viện phê chuẩn.
PHẢN ỨNG CÙA PHE DC
Phe DC và truyền thông loa phường dĩ
nhiên là hư hửng nhẩy tưng tưng ăn mừng
CH đánh đấm, giết nhau. Cụ Biden rất 'hoành
tráng' đă cho rằng cuộc nội chiến CH
thật "đáng xấu hổ".
Phe DC thích thú nh́n CH đánh nhau, nhưng quên
mất ngày nào không có hạ viện th́ cụ Biden cũng
như bị trói tay, chẳng là ǵ được luôn.
Nếu có hạ viện, cho dù hạ viện do đa
số CH kiểm soát, vẫn c̣n hy vọng làm được
ǵ nếu có nửa tá dân biểu CH nhẩy rào.
NHẬN ĐỊNH RIÊNG
Trong thực tế cuộc sống, ít khi
nào ta có những lựa chọn giữa hai ba con
đường đều tốt đẹp hết, hay
giữa con đường thật đẹp và con
đường thật xấu. Thực tế, thường
chỉ là lựa chọn đi theo con đường nào...
đỡ xấu nhất thôi.
Ông McCarthy có thể không phải là dân
biểu tài giỏi nhất, hay bảo thủ nhất,
hay đáng tin cậy nhất, nhưng nh́n cho kỹ vào
đảng CH hiện nay, chẳng thấy ai có những
điều kiện thuận lợi hơn ông. Việc
bầu một dân biểu khác, đặc biệt là
một dân biểu cuồng MAGA là chuyện không tưởng,
không bao giờ xẩy ra v́ vị đó sẽ không bao
giờ có thể kiếm đủ 218 phiếu CH để
đắc cử, mà có xẩy ra th́ sẽ tai hại có
thể c̣n hơn việc bầu một ông DC làm
chủ tịch. Tai hại hơn v́ về lâu về dài,
sẽ giết đảng CH v́ biến đảng CH thành
một đảng quá khích c̣n hơn xa những ǵ ông
Trump mong muốn và dân Mỹ có thể chấp nhận
được.
Khối CH lo cấu xé nhau bất cần
biết hậu quả sẽ tai hại như thế nào,
chỉ làm lợi cho phe DC. Quyền lợi đất nước,
và quyền lợi đảng h́nh như đă bị
cuốn theo chiều gió thổi đi đâu mất
rồi. Bây giờ chỉ c̣n quyền lợi cá nhân.
Đó là cách nh́n của những người không thích
đảng CH lắm. Không phải là hoàn toàn vô lư.
Nhưng nh́n kỹ hơn th́ thấy ngay
đó là cách 'vận hành' của cái gọi là thể
chế dân chủ. Trước đây, một đại
chính khách gia mà kẻ này quên tên, đă từng nói
"thể chế dân chủ lúc nào cũng rất
rối rắm" -"democracy is always very messy". Trong
khi các chế độ độc tài của phát-xít
hay CS th́ trái lại luôn luôn rất kỷ luật,
kỷ luật đến độ kết quả
bầu cử luôn luôn cỡ từ 99% tới 100%, như
hậu thuẫn của ông Jeffries trong đảng DC
hiện nay là đúng... 100% không thiếu một ly nào,
trong cả chục ṿng bỏ phiếu.
Kẻ này, với bản chất lạc
quan, luôn luôn tin tưởng cái thể chế dân
chủ của Mỹ, cho dù 'messy' tới đâu cũng
vẫn tốt hơn, và cuối cùng sẽ có kết
quả tốt hơn xa mọi bầu bán với 100%
nhất hô bá ứng một chiều. Có trái chiều
bao giờ cũng tốt hơn!
--------------
Cũng may mà cuối cùng, ông CH McCarthy
đă thắng!
Để xem ông ta đă nhượng
bộ những ǵ, và sẽ trả nợ ra sao.
VŨ LINH
|