Đảng
Cộng sản Trung Quốc sẽ sụp đổ trước
năm 2049 Bùi Mẫn Hân - Đỗ Kim Thêm dịch |
Vào năm 2012, Chủ tịch Tập
Cận B́nh đă hứa hẹn rằng Đảng
Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) sẽ mang lại
những thành công vĩ đại trước hai
buổi lễ kỷ niệm một trăm năm
sắp tới vào năm 2021 và 2049. Nhưng không có
một thái độ nào thuộc về tinh thần dân
tộc có thể thay đổi sự thật là sự
sụp đổ của Đảng hiện ra gần hơn
bất cứ lúc nào kể từ khi thời đại
Mao kết thúc. Vào ngày 1 tháng Mười, để
kỷ niệm 70 năm ngày thành lập nước
Cộng ḥa Nhân dân Trung Quốc, Chủ tịch Tập
Cận B́nh sẽ có bài phát biểu ca ngợi thành tích
ĐCSTQ kể từ năm 1949 là không thể đảo
ngược. Nhưng, mặc dù sự tự tin rơ ràng
và lạc quan của Tập, với lư do chính đáng,
các cơ sở của ĐCSTQ ngày càng quan tâm đến
triển vọng tương lai của chế độ. Vào năm 2012, khi Tập nắm quyền lănh
đạo ĐCSTQ, ông đă hứa rằng Đảng
sẽ cố gắng mang lại những thành công vĩ
đại trước hai buổi lễ kỷ niệm
một trăm năm sắp tới, đánh dấu
sự thành lập ĐCSTQ vào năm 1921 và Cộng ḥa
Nhân dân Trung Quốc. Nhưng t́nh trạng tŕ trệ
kinh tế dai dẳng và các căng thẳng ngày càng gia
tăng với Hoa Kỳ có thể sẽ làm xáo trộn
tâm trạng ĐCSTQ trong các buổi lễ kỷ
niệm trong năm 2021. Và chế độ độc
đảng thậm chí có thể không tồn tại cho
đến năm 2049. Trong khi về mặt kỹ thuật không có
giới hạn thời gian nào đối với chế
độ độc tài, ĐCSTQ đang tiến gần
đến hết mức tuổi trường thọ
cho chế độ độc đảng. Đảng
Cách mạng Thể chế Mexico giữ quyền lực
trong 71 năm (1929-2000); Đảng Cộng sản Liên Xô
cầm quyền trong 74 năm (1917-1991); và Quốc Dân
Đảng của Đài Loan nắm quyền được
trong 73 năm (từ 1927 đến 1949 trong Hoa Lục và
từ 1949 đến 2000 tại Đài Loan). Chế
độ Bắc Triều Tiên, một chế độ
gia đ́nh trị theo kiểu Stalin đă cai trị 71 năm,
Trung Quốc chỉ là một nước cạnh tranh
đương thời. Nhưng các mô h́nh lịch sử không
phải là lư do duy nhất khiến cho ĐCSTQ phải
lo lắng. Các điều kiện cho phép chế độ
phục hồi các thảm họa tự gây ra do chủ
nghĩa Mao và thịnh vượng trong bốn thập
niên qua phần lớn đă được thay thế
bằng một môi trường ít thuận lợi hơn,
và trong một số ư nghĩa, có nhiều thù địch
hơn. Mối đe dọa lớn nhất đối
với sự tồn tại lâu dài của Đảng
nằm trong cuộc chiến tranh lạnh đang diễn
ra với Mỹ. Trong phần lớn thời kỳ sau
Mao, các nhà lănh đạo Trung Quốc đă giữ
một phong độ thấp trên chính trường
quốc tế, họ cố gắng tránh xung đột
trong khi xây dựng sức mạnh trong nước. Nhưng
đến năm 2010, Trung Quốc đă trở thành
một cường quốc kinh tế, theo đuổi chính
sách đối ngoại ngày càng phô trương sức
mạnh. Điều này đă gây cho Mỹ nổi
giận, vốn bắt đầu dần chuyển
từ chính sách cam kết hướng về phương
sách đối đầu công khai như ngày nay. Với khả năng quân sự vượt
trội, công nghệ, hiệu quả kinh tế và
mạng lưới liên minh (vẫn c̣n mạnh mẽ,
bất chấp sự lănh đạo có tác hại
của Tổng thống Donald Trump). So với Trung
Quốc, Mỹ có nhiều khả năng thắng
thế trong cuộc chiến tranh lạnh Mỹ-Hoa. Dù
chiến thắng của Mỹ có thể là quá
nhiều tốn kém, nhưng dường như nó
sẽ định đoạt số phận cho ĐCSTQ. ĐCSTQ cũng phải đối mặt
với những cơn cuồng phong về kinh tế. Cái
gọi là kỳ tích của Trung Quốc được
thúc đẩy bởi một lực lượng lao
động trẻ trung và đông đảo, đô
thị hóa nhanh chóng, đầu tư cơ sở
hạ tầng trong quy mô lớn, tự do hóa thị trường
và toàn cầu hóa, tất cả các yếu tố này
đă giảm đi hoặc biến mất. Những cải cách triệt để,
đặc biệt là việc tư nhân hóa các doanh
nghiệp nhà nước kém hiệu năng và chấm
dứt các hoạt động giao dịch theo chủ nghĩa
tân trọng thương, có thể duy tŕ sự tăng
trưởng. Nhưng, dù là luôn hứa hẹn đầu
môi chót lưỡi để đẩy mạnh các
cải cách thị trường hơn, ĐCSTQ đă
miễn cưỡng thực hiện các biện pháp này,
thay vào đó, Đảng bám vào các chính sách có
lợi cho các doanh nghiệp nhà nước gây tác
hại cho các doanh nhân tư nhân. Do khu vực quốc
doanh định h́nh nền tảng kinh tế cho
sự cai trị của chế độ độc
đảng, nên triển vọng cho là các nhà lănh đạo
Đảng sẽ đột nhiên nắm lấy cải
cách kinh tế triệt để là mờ mịt. Các xu hướng chính trị trong nước
cũng đáng lo ngại tương tự. Dưới
thời Tập, ĐCSTQ đă từ bỏ tinh thần
thực dụng, linh hoạt về mặt ư thức
hệ và sự lănh đạo tập thể mà nó
đă phục vụ cho Đảng rất tốt trong
quá khứ. Với sự chuyển huớng của Đảng
theo chủ nghĩa tân Mao, bao gồm sự tuân thủ
nghiêm ngặt theo ư thức hệ, kỷ luật tổ
chức cứng nhắc và quy tắc dựa trên nỗi
sợ hăi kẻ có quyền thế, những rủi ro
của những sai lầm trong chính sách thảm khốc
đang gia tăng. Để chắc chắn, ĐCSTQ sẽ
không để cho tàn lụn mà không chiến đấu.
Khi bám víu quyền lực suy yếu, có lẽ Đảng
sẽ cố gắng khơi dậy tinh thần dân
tộc trong số những người ủng hộ,
đồng thời gia tăng đàn áp các người
đối kháng. Nhưng chiến lược này không
thể cứu văn chế độ độc đảng
của Trung Quốc. Mặc dù chủ nghĩa dân
tộc có thể tăng cường hỗ trợ cho
ĐCSTQ trong thời gian ngắn, năng lượng
của nó cuối cùng sẽ tiêu tan, đặc biệt
là nếu Đảng không thể tiếp tục
cải thiện mức sống. Một chế độ
phụ thuộc vào cưỡng chế và bạo
lực sẽ phải trả giá đắt qua h́nh
thức hoạt động kinh tế suy trầm,
sức đề kháng của dân chúng ngày càng gia tăng,
các chi phí cho an ninh leo thang và cô lập quốc tế. Đây không phải là bức tranh nâng cao
tinh thần mà Tập sẽ tŕnh bày cho người dân
Trung Quốc vào ngày 1 tháng Mười. Nhưng không có
một thái độ thuộc về tinh thần dân
tộc có thể thay đổi thực tế rằng
quyền lănh đạo của ĐCSTQ tan ră xuất
hiện gần hơn bất cứ lúc nào kể từ
khi thời đại Mao kết thúc. *** Bùi Mẫn Hân (Minxin Pei) là Giáo sư khoa Công
quyền học tại Claremont McKenna College và là
Chuyên gia cao cấp không thường trú thuộc
Quỹ Marshall của Đức tại Hoa Kỳ. Nguyên tác: The Coming Crisis of China’s One-Party Regime. Tựa
đề bản dịch là của người
dịch. https://www.project-syndicate.org/commentary/crisis-of-chinese-communist-party-by-minxin-pei-2019-09
|