CHỌN
LỰA NÀO HỢP LƯ CHO KHU VỰC CHÂU Á Đại-Dương
|
Tài
liệu tham khảo: Trump,
Biden, and the Obstacles to ASEAN Neutrality (Diplomat) Indonesia’s
Sovereign Request Fund (Diplomat) US
missile sale to Philippines fires up China (Asia Times) US-to-Philippines
arms transfers include recon drone, 100 precision-guided missiles (Stars
& Stripes) Asean
can help avert South China Sea conflict amid ‘superpower rivalry’,
Philippine defence minister says (SCMP) The
Littoral Combat Ship Is Now Armed With Hellfire Missiles (National Interest)
CHỌN LỰA NÀO HỢP LƯ CHO KHU VỰC CHÂU Á Đại-Dương
Tính
tới ngày 27/11/2020, cuộc bầu cử tổng
thống Mỹ vẫn chưa được xác
nhận trên phương diện pháp lư, mặc dù có vài
thủ tục đang tiến hành tại Toà Bạch
Ốc. Nhưng,
trong khu vực Ấn Độ Dương-Châu Á Thái B́nh
Dương đă diễn ra hai xu hướng rơ
rệt: thương mại hàng đầu hoặc
chủ quyền tối thượng. Thoả
ước Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu
vực (RCEP) Virus
Vũ Hán đợt II đang hoành hành khắp thế
giới làm cho các nền kinh tế ở Châu Á-Thái B́nh
Dương chịu thiệt hại. Nhằm
cứu nguy cho nền kinh tế suy sụp mà RCEP
được kư kết hôm 15/11/2020 gồm 10 quốc
gia trong ASEAN và Nhật Bản, Đại Hàn, Trung
Quốc, Úc Đại Lợi, Tân Tây Lan, trở thành
một Thoả ước lớn nhất trong lịch
sử thế giới. Bắc
Kinh hài ḷng v́ đă chứng minh được: (1) Vai
tṛ lănh đạo nền kinh tế toàn-cầu-hoá. (2)
Tầm quan trọng của Khối kinh tế Châu Á-TBD
như một động cơ thúc đẩy nền
kinh tế thế giới. (3) Tạo điều kiện
thuận lợi cho Cộng đồng người Hoa bành
trướng và nắm huyết mạch kinh tế. Ngược
lại, Nhật Bản, Đại Hàn, Úc Đại
Lợi, Tân Tây Lan muốn dùng RCEP vào hai mục đích:
(1) Khai thác triệt để thị trường ASEAN mà
không chỉ có Bắc Kinh hưởng lợi. (2) Xây
dựng Chuỗi cung ứng toàn cầu làm giảm tham
vọng độc quyền của Bắc Kinh. Cộng
đồng Kinh tế ASEAN hy vọng: (1) Tiếp nhận
đầu tư tràn ngập. (2) Được
chuyển giao kỹ thuật tiên tiến. Thoả
ước này không đề cập tới các nguyên
tắc nhân quyền, lao động, bản quyền trí
tuệ sẽ tạo điều kiện thuận
lợi cho các nền kinh tế mạnh như Trung
Quốc, Nhật Bản, Đại Hàn “khai thác
triệt để tài nguyên nhân vật lực”
của các “quốc gia yếu thế” hơn. Trung
Quốc, Nhật Bản, Đại Hàn sẽ được
hưởng lợi nhiều nhất từ các điều
kiện dễ dăi trong RCEP. Cạnh
tranh giữa Trung Quốc, Đại Hàn, Nhật Bản
sẽ làm cho các quốc gia Đông Nam Á (ngoại
trừ Tân Gia Ba) trở thành thị trường tiêu
thụ và phát triển “công nghệ làm thuê”. Hôm
20/11/2020, Chủ tịch Trung Quốc, Tập Cận B́nh
tuyên bố “sẽ xem xét việc tham gia vào Thoả
ước Đối tác Toàn diện và Tiến bộ
xuyên Thái B́nh Dương, CPTPP, ủng hộ hệ
thống thương mại đa phương”. Tuyên
bố của Tập Cận B́nh có hai điều
bất-hợp-lư: (1) Thương mại đa phương
mà thiếu “có qua có lại” đă gây thiệt
hại nghiêm trọng tới các nền kinh tế
yếu. Các nền kinh tế yếu giao thương
với Hoa Kỳ đều được thặng dư
mậu dịch, nhưng, với Trung Quốc th́ bị
thâm hụt hoặc rơi vào bẫy nợ. (2) Bắc
Kinh bẻ cong các quy định của của Tổ
chức Thương mại Thế giới (WTO) để
giữ lợi thế thương mại. (3) Rút kinh
nghiệm từ RCEP sẽ giúp Bắc Kinh điều
kiện cải tổ WTO theo hướng có lợi
nhất cho Trung Quốc. (4) Sau khi củng cố lợi
thế trong RCEP, Bắc Kinh sẽ gia nhập để
thao túng và làm thay đổi các điều kiện
của CPTPP nhằm phục vụ cho chiến lược
kinh tế Trung Quốc về lâu về dài. Tham
vọng làm chủ Biển Nam Trung Hoa bị đóng băng
Hiện
thời, Bắc Kinh chưa đủ khả năng
thống trị các nước khác bằng sức
mạnh quân sự nên đẩy mạnh giải pháp
kinh tế để hỗ trợ cho giải pháp quân
sự. Các vụ đầu tư của Trung Quốc vào
các quốc gia Đông Nam Á đều nhắm tới các
vị trí liên quan đến quốc pḥng trọng
yếu. Một số vụ đầu tư béo bở
của Bắc Kinh tại Phi Luật Tân đều
bị giới quân sự chống đối quyết
liệt. Dân chúng Việt Nam chống đối dữ
dội các vụ đầu tư của Bắc Kinh, nhưng,
Hà Nội vẫn thông qua. Hôm
24/11/2020, Indonesia đă chuyển Bộ tư lệnh
Hạm đội Tác chiến Hải quân (Hải đội
I) từ Thủ đô Jakarta tới Nhóm đảo
Natuna, nơi thường xảy ra xung đột
với chiến hạm, hải cảnh, ngư dân Trung
Quốc. Hồi tháng 7-2020, Jakarta đă tổ chức
cuộc tập trận 4 ngày với 24 chiến hạm
trên Biển Nam Trung Hoa (SCS). Rời
Việt Nam ngày 22/11/2020 sau chuyến công du Phi Luật Tân
và Việt Nam, Cố vấn An ninh Quốc gia, Robert
O'Brien tuyên bố “Chúng tôi đă gửi đi 'thông
điệp hoà b́nh thông qua sức mạnh' để răn
đe Trung Quốc. Hoa Kỳ hậu thuẫn cho các
bạn và không bỏ đi”. Hoa Kỳ cam kết
ủng hộ Phi Luật Tân và Việt Nam bảo vệ
chủ quyền và tài nguyên quốc gia với khả năng
Chống tiếp cận/Chống xâm nhập khu vực
(anti-access/area denial=A2/AD). Stars
& Stripes cho biết gói vũ khí trị giá 33 triệu
đô la, bao gồm 100 hoả tiễn dẫn đường,
12 hệ thống ảnh nhiệt, 20 quả bom 500 pound,
phi cơ trinh sát không người lái đă được
Mỹ giao cho Philippines trong tuần đầu tháng
11-2020. Manila cũng nhận Khinh hạm (Khu trục
hạm nhỏ), Chiến đấu cơ hiện đại
từ Đại Hàn; và Phi cơ Giám sát (Surveillance
aircraft), Chiến hạm Đa năng từ Nhật
Bản. O'Brien cũng cam kết bảo vệ vùng tài
nguyên thiên nhiên của các quốc gia duyên hải Đông
Nam Á như từng hộ tống tàu thăm ḍ dầu
khí của Mă Lai Á khỏi bị Tàu Khảo sát Địa
chất HD-8 của Trung Quốc quấy nhiễu hồi
tháng 5-2020. Manila tuyên bố đơn phương khai thác
tài nguyên ở Băi Cỏ Rong (Reed Bank) thay v́ hợp tác
với Bắc Kinh. Hoa Kỳ, Nhật Bản, Đại
Hàn sẽ lần lượt trang bị (không hoàn toàn
miễn phí) để các quốc gia duyên hải Đông
Nam Á đủ khả năng A2/AD. Trong
bài “Trump, Biden, and the Obstacles to ASEAN Neutrality” đăng
trên The Diplomat ngày 25/11/2020, Tiến sĩ Laura Southgate
của Đại học Aston ở Anh Quốc chỉ trích
Tổng thống Donald Trump làm suy yếu quan hệ khu
vực khi bỏ qua Hội nghị Cấp cao Đông Á
và ASEAN-Mỹ. Các
quốc gia Đông Nam Á muốn giữ vị thế
trung lập, không tự lực chống Trung Quốc,
kể cả lên án Bắc Kinh sau Phán quyết ngày
12/07/2016 của Toà án Trọng tài Thường trực
về Luật Biển (PCA) liên quan đến tuyên
bố chủ quyền trên SCS của Trung Quốc không
phù hợp với Công ước Liên Hiệp Quốc
về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS) th́ hội
họp chỉ để chụp h́nh. Bảo
vệ toàn vẹn lănh thổ và chủ quyền các
quốc gia Đông Nam Á thuộc về trách nhiệm và
nghĩa vụ của các dân tộc đó. Hoa Kỳ
chỉ có thể trợ giúp một phần khi các nước
đó chưa đủ khả năng, chứ không
phải do người Mỹ bao giàn toàn bộ. Chính
quyền Trump tiến hành các vụ tuần tra đúng
quy định của UNCLOS đă vạch trần và làm
giảm hoạt động bành trướng, bá
quyền của Trung Quốc trên SCS. Ba cuộc tuần
tra thời Obama ngầm công nhận chủ quyền các
đảo nhân tạo do Bắc Kinh bồi đắp! Chính
quyền Obama-Biden làm cho Phi Luật Tân mất quyền
kiểm soát Băi cạn Scarborough năm 2012; làm ngơ
vụ Bắc Kinh điều động Giàn khoan HD 981
hoạt động trong Vùng Đặc quyền Kinh
tế (EEZ) của Việt Nam; nhắm mắt để
Trung Quốc xây bảy đảo nhân tạo tại Trường
Sa (Spratly Islands, Nam Sa) và quân-sự-hoá Biển Nam Trung
Hoa. Bởi v́, trong lần gặp mặt riêng tư
ở California hồi tháng 5-2013, Tổng thống Obama
đồng ư chia đôi Thái B́nh Dương với
Tập Cận B́nh. Chính
quyền Trump đă tăng cường hoạt động
trên SCS không những làm gián đoạn chính sách bành
trướng của Bắc Kinh mà c̣n đe doạ
trực tiếp tới khả năng mở rộng
ảnh hưởng của Bắc Kinh trên SCS. Bộ
Tứ (Hoa Kỳ, Nhật Bản, Úc Đại Lợi,
Ấn Độ) đă thực sự hoạt động
để bảo đảm khu vực Ấn Độ
Dương-Thái B́nh Dương tự do và rộng
mở, đang thu hút sự hợp tác của Anh và Pháp
khi họ dự trù điều động Hải đội
Xung kích Hàng không mẫu hạm duy nhất đến
hoạt động sáu tháng ở khu vực này kể
từ năm 2021. Hạm
đội của Tân Gia Ba mạnh nhất Đông Nam Á
vẫn thường xuyên tập dượt cùng các cường
quốc biển trong khi Việt Nam được
mời tham dự cuộc tập trận RIMPAC 2020
gồm có 20 Hải quân mà từ chối v́ Hoa Kỳ
huỷ bỏ lời mời Trung Quốc. Số
lượng Cận duyên hạm Tác chiến (Littoral
Combat Ship, LCS) gia tăng thành một Hạm đội
LCS đang hoạt động trên Biển Nam Trung Hoa, vào
nơi nước cạn. Các chiếc LCS đồn trú
thường trực tại Tân Gia Ba được
trang bị hệ thống SSMM với 24 hoả tiễn
HELLFIRE có thể tấn công các hoả tiễn, phương
tiện bay đến gần. Hạm đội LCS ngày
càng hữu hiệu trong việc trợ giúp các quốc
gia duyên hải Đông Nam Á ở nơi nước
cạn. Trong ṿng tháng 8-2029, Hoa Kỳ đă hai lần
cho một LCS và một Tàu tiếp liệu bảo
vệ an toàn cho tàu khai thác dầu hoả của Mă Lai
Á. Hoa Kỳ cũng viện trợ 12 hệ thống
ScanEagle UAS cho phép Malaysia chuyển đổi một
số máy bay vận tải quân sự thành phi cơ
hải tuần. Bắc
Kinh cáo buộc Hoa Thịnh Đốn gây rối trên
SCS. Thực
tế, chính Trung Quốc gây rối với các hoạt
động và tuyên bố không phù hợp UNCLOS mà
Bắc Kinh đă tích cực tham gia soạn thảo và
đă phê chuẩn trong khi Quốc hội Hoa Kỳ không
phê chuẩn. Nhưng, Chính quyền Donald Trump đă
thực thi đúng từng dấu phẩy nhằm
bảo đảm chủ quyền và
quyền-chủ-quyền và quyền-tài-phán của
từng quốc gia trên Biển Nam Trung Hoa. Bắc
Kinh không thể ỷ mạnh hiếp yếu mà có
thể an thân với Cộng đồng Quốc tế. Đại-Dương |